Rijkste Brit kiest Antwerpen voor zijn grootste investering ooit en looft troeven Antwerpse haven

Het gebeurt niet vaak dat Vlaams minister-president Geert Bourgeois, Vlaams minister van Werk Philippe Muyters, Antwerps burgemeester Bart De Wever, havenschepen Annick De Ridder en havenbaas Jacques Vandermeiren op een persconferentie oog in oog staan met Britse journalisten van zakenkrant The Financial Times. Dinsdag was het zover, omdat de grote Jim Ratcliffe zijn grootste investering ooit aankondigde. Niet in zijn thuisland, maar in het Havenhuis in Antwerpen. Dat was sneu voor de vele buitenlandse journalisten. “Waarom kiest u niet voor Engeland of Schotland?”, vroeg een journalist. “Waarom heeft Rotterdam het niet gehaald?”, vroeg een collega in een zeer Hollands getinte versie van de Engelse taal.

De ontgoocheling is begrijpelijk, omdat Ineos gisteren de grootste investering uit de 21-jarige geschiedenis van het bedrijf aankondigde. Het gaat om 3 miljard euro. Dat is nog 300 miljoen euro meer dan in de voorbije weken werd aangenomen.

Duizenden nieuwe jobs

Ratcliffe gaat op de bestaande site van zijn bedrijf in Lillo twee nieuwe fabrieken bouwen: een kraker om ethyleen te maken en een fabriek die propyleen maakt. Ethyleen en propyleen zijn basisstoffen voor onder meer dashboards in auto’s en hoesjes van smartphones. Hij koopt daarvoor ook een stuk van de nabijgelegen concessies van de bedrijven Bayer en Gunvor over, omdat zijn eigen site in Lillo net iets te klein is om het project te verwezenlijken.

In twee nieuwe fabrieken zullen vanaf 2024 zo’n vierhonderd mensen werken. Tijdens de bouw van de fabrieken zullen zelfs twee- tot drieduizend mensen worden tewerkgesteld. Ineos zit in de komende maanden met ingenieurs samen om de plannen voor de bouw te verfijnen en zal later dit jaar de firma’s aanduiden die de fabrieken mogen bouwen.

De drie troeven van Antwerpen

Waarom doet Ratcliffe deze investering in Antwerpen? “Er zijn drie redenen voor”, zegt de rijkste Brit. “Om te beginnen is onze relatie met de Antwerpse haven zeer goed. We hebben hier uitstekende connecties. Ten tweede vinden we hier veel hoogopgeleid personeel. Ten derde heeft Antwerpen een grote haven en een groot pijpleidingennetwerk, waar­door we onze producten goedkoop kunnen transporteren. Door die drie troeven heeft Antwerpen deze investering met een grote voorsprong op andere locaties binnengehaald.”

De Brit gaf ook een emotionele reden aan voor zijn keuze voor Antwerpen. “Hier is het verhaal van Ineos begonnen. Met het grootste project uit onze geschiedenis komen we dus thuis”, zegt Ratcliffe.

Die emotionele toets is te begrijpen. Ratcliffe legde de basis voor zijn rijkdom in de Antwerpse haven. In 1998 kocht hij een oude fabriek van oliereus BP in Zwijndrecht. Het was de eerste vestiging van Ineos, waar Ratcliffe meteen vierhonderd mensen tewerkstelde. Ruim twintig jaar later heeft zijn bedrijf twintigduizend mensen in 24 landen in dienst. Dankzij Ineos bezit Ratcliffe nu zo’n 23 miljard euro. Daarmee is hij de rijkste man van Groot-Brittannië.

Ratcliffe heeft 60% van de aandelen van zijn bedrijf in handen. De andere aandelen zijn voor zijn boezemvrienden Andy Currie en John Reece, die beiden 20% van het bedrijf bezitten.

Hoge loonkosten? Ach ja...

Ondernemers klagen al jaren over de hoge loon- en energiekosten in België. Wat vindt Ratcliffe daarvan? “De loonkosten zijn maar een klein deeltje van de totale kosten van deze investering. De energiekosten zijn overal in Europa veel te hoog. In de VS is energie de helft goedkoper. Maar we hebben een plaats in Europa nodig waar we ethyleen en propyleen kunnen maken, omdat we die producten hier verkopen aan andere bedrijven. Vandaag kopen we ethyleen en propyleen als grondstoffen aan. Het is voor ons een pak goedkoper om die basisstoffen zelf te produceren.”

Door deze investering maakt Antwerpen zijn rol als grootste chemiecluster van Europa weer helemaal waar. Sinds 2010 heeft de Belgische chemie- en kunststoffensector driehonderd investeringsprojecten binnengehaald. Volgens de sectorfederatie Essenscia stellen chemie- en kunststofbedrijven in ons land 90.000 mensen tewerk. In de laatste drie jaar zijn er 2.500 jobs bijgekomen.