Nationaal Hitteplan van kracht, extra aandacht gevraagd voor kwetsbare groepen
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft maandag het Nationaal Hitteplan geactiveerd. Vanwege de verwachte hoge temperaturen roept het instituut op goed te zorgen voor kwetsbare groepen als ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken. Zij moeten alert zijn op uitdroging en oververhitting, waarschuwt het RIVM.
‘De afgelopen weken koelde het ’s nachts nog voldoende af’, zegt de coördinator van het Nationale Hitteplan Werner Hagens. ‘Het KNMI voorspelt nu warmere nachten en hogere temperaturen overdag. Dat verandert de situatie.’ Het KNMI verwacht temperaturen rond de 30 graden, waarbij het ook ’s nachts warm blijft.
Het RIVM besluit in samenspraak met het KNMI of het Nationaal Hitteplan wordt afgekondigd. Daarvoor moet sprake zijn van ‘aanhoudend warm weer’. Vier dagen boven de 27 graden is een goede indicator. Daarnaast spelen ook de luchtvochtigheid en de binnentemperatuur mee in de beslissing om het plan af te kondigen.
De verwachting is dat het hitteplan zeker tot vrijdag of zaterdag van kracht is. Tot die tijd zit er niks anders op: we moeten omgaan met de warmte. Maar hoe? Het RIVM presenteerde enkele tips.
1. Drink voldoende
Bij ouderen is dit extra belangrijk, zegt Simon Mooijaart, internist ouderengeneeskunde bij het LUMC. ‘Ouderen krijgen relatief laat een dorstgevoel. Hoeveel ze precies extra moeten drinken? Dat hangt erg af van de persoonlijke situatie: sommige ouderen zijn kwetsbaar, anderen vitaal. Maar als de urine donker kleurt, of als je minder vaak dan gebruikelijk naar de wc gaat, is dat een duidelijk teken dat je meer moet drinken. IJsjes zijn een prettige manier om extra vocht binnen te krijgen, maar je zult ook echt moeten drinken: een ijsje bevat maar een glaasje vol water, terwijl een lichaam tientallen liters bevat.’
2. Draag dunne kleding die enige bescherming biedt tegen verbranding door de zon
Internist ouderengeneeskunde Mooijaart (LUMC): ‘Loszittende kleding kan ook helpen. Als er een briesje is, voel je die op de huid, waardoor het zweet makkelijker verdampt.’
3. Zoek de schaduw op
Hoe groot het effect is van schaduw blijkt onder meer uit onderzoek van de HvA. Een overgang van zon naar schaduw kan de gevoelstemperatuur ruim 10 graden doen dalen.
4. Smeer de huid in met zonnebrandcrème
Vertrouw daarbij niet teveel op ‘waterbestendige’ zonnebrandcrème, want die term is misleidend, waarschuwden experts eerder in deze krant. Contact met water, afdrogen met een handdoek, een T-shirt aan en uit doen; het zijn allemaal handelingen die ervoor zorgen dat er minder beschermende crème op de huid zit. Veel en dik smeren met een hoge factor, is dus het advies.
5. Beperk lichamelijke inspanning in de middag
‘Hoe slechter je conditie, hoe slechter je bestand bent tegen inspanning bij hoge temperaturen’, zegt Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie aan de VU. ‘Topsporters kunnen een lichaamstemperatuur van 41 graden hebben en toch blijven presteren. Gewone stervelingen vallen dan allang van hun fiets af. Maar iedereen heeft een grens: bij meer dan 43 graden lichaamstemperatuur sterven cellen af.’
6. Houd de woning koel door tijdig zonwering, ventilator of airconditioning te gebruiken
‘In Nederland heerst een antipathie tegen airconditioning, maar dat vind ik onterecht’, zegt Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie aan de VU. ‘Je moet zo’n apparaat natuurlijk niet het halve jaar laten draaien, maar het is wel degelijk een investering die hete dagen in de zomer een stuk draaglijker kan maken.’
7. Let extra op mensen in je omgeving die zorg nodig hebben
‘Sommige ouderen zijn om tal van redenen extra kwetsbaar’, zegt Simon Mooijaart, internist ouderengeneeskunde bij het LUMC. ‘Zo gebruikt een deel van hen plaspillen om de nieren te helpen extra vocht af te voeren. Dat is belangrijke medicatie na hartfalen, maar in de hitte vergroot dit het risico op uitdroging. Ook hebben ouderen doorgaans een stuggere huid, waardoor ze minder makkelijk zweten.’