Macron paait Britten met zeventig meter linnen

De Franse president Emmanuel Macron zette tijdens zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk het licht op groen voor een verhuis van het Tapijt van Bayeux, het beroemde borduurwerk dat de al even beruchte Slag bij Hastings in 1066 afbeeldt. Wie de Britse krantenkoppen bekijkt, krijgt het idee dat dit nieuws bijna even historisch is als het werk zelf. Ook al gaat het om een bruikleen. En zal het alvast niet voor 2020 het Kanaal oversteken. 

Het Tapijt van Bayeux is dan ook niet zomaar een borduurwerk. Met zijn 70 meter lang en 50 centimeter hoog is het linnen 'wandtapijt' met wol en goudborduurwerk op zich al indrukwekkend. Maar nog meer dan een kunstwerk is het een historisch document, een symbool van de relatie tussen Engeland en Frankrijk. Het wandtapijt, uitgeroepen tot Unesco-werelderfgoed, herinnert aan een cruciaal moment in de Europese geschiedenis: de overwinning van Willem de Veroveraar uit Normandië op koning Harold II van Engeland, en dus het einde aan 600 jaar Angelsaksische koningen in Engeland. 

Het toont zowel de voorgeschiedenis als de expeditie van Willem de Veroveraar naar Engeland, cumulerend in een uiterst gedetailleerde weergave van de bloedige Slag bij Hastings. Een stripverhaal avant la lettre, wordt het wel eens genoemd. Met hier en daar een Latijnse subtekst. Al zou niet alles feitelijk kloppen: het Tapijt toont hoe koning Harold een dodelijke pijl in het oog krijgt, terwijl hij volgens andere bronnen in mootjes werd gehakt.

Keert het tapijt naar huis?  

Ook over de oorsprong van het werk is men het nog steeds niet eens. Sommige historici menen dat het twee jaar na de slag is besteld door de halfbroer van Willem de Veroveraar, bisschop Odo van Bayeux. Anderen stellen dat het door nonnen in het Engelse Canterbury is vervaardigd. Volgens die these komt het werk na 950 jaar eindelijk thuis.

Want het wandtapijt heeft het Franse grondgebied nog nooit verlaten. In 1803 stelde Napoleon Bonaparte het tentoon in Parijs, en in 1945 was het kort te zien in het Louvre nadat de nazi's het in beslag hadden genomen. Vandaag hangt het in het museum van Bayeux in Normandië, waar het jaarlijks 400.000 nieuwsgierigen lokt. Dat museum wordt binnenkort gerenoveerd, dus een tijdelijke uitleen zou de Fransen niet slecht uitkomen.

Hartwig Fischer, hoofd van het British Museum, heeft het alvast over een "signaal van ongelooflijke generositeit".  Volgens politieke waarnemers wil Macron met dit symbool van goede wil vooral de post-brexitrelaties met het Verenigd Koninkrijk verzekeren. En ondertussen enkele belangrijke deals uit de brand slepen. 'Beware a Frenchman bearing gifts', titelt The Times-columnist Matt Chorley alvast. Verwacht wordt ook dat de Britse premier Theresa May de aangekondigde uitleenbeurt eveneens zal gebruiken om de banden tussen Groot-Brittannië en Frankrijk te onderstrepen.

Het zal Britse kunstliefhebbers worst wezen. Zij zijn vooral verheugd dat het geschiedkundig document, na verschillende vergeefse pogingen, eindelijk te zien zal zijn op het Britse vasteland. In 1953, bij de kroning van de Britse koningin Elizabeth II, en in 1966, bij de 900ste verjaardag van de Slag bij Hastings, werd er reeds geaasd op het werk, maar toen wilde het Élysée nog niet bijten. Nu al wordt druk gespeculeerd waar het wandtapijt een plek zal krijgen. Het British Museum is alvast een goede kandidaat (en heeft er voldoende plaats voor), maar ook Westminster Cathedral en Canterbury Cathedral zijn kanshebbers.

Maar zover is het nog niet. Eerst moeten testen uitwijzen of het wandtapijt zich in een staat bevindt waarin het veilig kan worden vervoerd. En dan rest nog de vraag: hoe vervoer je een eeuwenoud, fragiel wandtapijt van 70 op een halve meter het best overzees?