Direct naar artikelinhoud
Opinie

Het griezelige aan Trump is dat hij dictators lijkt te verkiezen boven al onze democratische bondgenoten

Donald Trump begroet president Rodrigo Duterte van de Filipijnen, vorig jaar november in Manilla.Beeld AFP

President Trump lijkt dictators te verkiezen boven de democratische bondgenoten van de VS. En daardoor, vreest New York Times-columnist Thomas L. Friedman, dreigt de wereld voor iedereen gevaarlijker te worden.

Nadat ik had gezien hoe president Trump de Canadese premier ervan beschuldigde hem een mes in de rug te hebben gestoken, googelde ik hoeveel Canadezen er zijn gedood of gewond geraakt in Afghanistan, waar ze sinds 2002 zij aan zij met de Amerikanen strijden. Het antwoord: 158 gedood, 635 gewond.

Sta daar eens bij stil: Amerika, niet Canada, werd aangevallen op 9/11. Niettemin stuurde onze bondgenoot duizenden van zijn jonge mannen en vrouwen naar Afghanistan om ons te helpen de Al Qaida-strijdkrachten te bestrijden die onze steden hebben aangevallen. Maar toen hun premier mild terugduwde tegen de eis om de melktarieven te verlagen, werd hij beschuldigd van ‘verraad’. Dat is echt ziek.

Thomas L. Friedman.Beeld kos

Maar het maakt duidelijk hoe anders Trump naar de wereld kijkt dan zijn voorgangers – Democraten en Republikeinen. Alles is een transactie: wat heb jij vandaag voor MIJ gedaan? De notie van Amerika als handhaver van mondiale regels en mensenrechten is voorbij. "Trumps Amerika geeft er niet om", aldus de historicus Robert Kagan in The Washington Post. "Het wordt niet gehinderd door historisch geheugen. Het erkent geen morele, politieke of strategische verplichtingen. Het heeft geen verantwoordelijkheidsgevoel ­jegens iets anders dan zichzelf."

Ik kan aanvaarden dat Trump aansluiting zoekt bij de moordzuchtige Noord-Koreaanse dictator Kim als dat tot denuclearisatie leidt. Maar het griezelige aan Trump is dat hij dictators lijkt te verkiezen boven al onze democratische bondgenoten.

Zoals Trump zei over Kim: "Hij praat, en zijn volk spitst de oren. Ik wil dat mijn volk hetzelfde doet." Een grap, zei hij later. Sorry, maar geen enkele Amerikaanse president zou zo’n grap moeten maken. Trump geeft de voorkeur aan het gezelschap van sterke mannen en zolang die hem prijzen kan het hem niet schelen hoe ze hun eigen volk behandelen.

Deze aanpak geeft ons misschien wat extra tijd met Noord-Korea, maar hij schaadt ons en onze vrienden elders – want hij wordt gezien als carte blanche voor dictators in de hele wereld om niet alleen hun revolutionairen en terroristen te vermorzelen, maar zelfs hun meest milde critici. Het laat zelfs geen ruimte voor loyale oppositie.

Neem Egypte. Human Rights Watch berichtte onlangs over een golf arrestaties van critici van president al-Sisi. Onder hen een bekende journalist, een chirurg, een advocaat, een activist en een satiricus. Sommige van deze jonge mensen heb ik ontmoet tijdens de Arabische Lente: het zijn vreedzame Egyptenaren die met iedere leider willen werken aan een meer open en tolerante Egyptische maatschappij.

Trump aanpak wordt gezien als carte blanche voor dictators om niet alleen hun revolutionairen en terroristen te vermorzelen, maar zelfs hun mildste critici

Hetzelfde gebeurt in het Turkije van Erdogan. Ik besefte onlangs dat bijna al mijn Turkse journalistieke vrienden zijn opgesloten, ontslagen of gedwongen te vluchten door de kalief-tiran Erdogan.

Dit is een trend. Het Committee to Protect Journalists rapporteerde in december: "Voor het tweede achtereenvolgende jaar zitten meer dan de helft van diegenen die zijn opgesloten vanwege hun werk achter de tralies in Turkije, China en Egypte. President Trumps nationalistische retoriek, zijn fixatie op islamitisch terrorisme en de hardnekkigheid waarmee hij kritische media wegzet als ‘fake news’ versterkt het raamwerk van beschuldigingen en juridische aanklachten dat zulke leiders in staat stelt journalisten op te sluiten."

Vroeger zou Amerika een matigende invloed hebben gehad, zou het buitenlandse leiders – of het nu in Bahrein, de Filipijnen of Polen was – hebben gedwongen te zeggen ‘De Amerikanen zullen ons hiermee nooit laten wegkomen’. Dat is voorbij. Trump heeft zelfs geen ambassadeurs in Turkije en Saudi-Arabië om te kunnen fluisteren. 

"In Amerika zullen we Trump overleven", zegt Michael Posner van het Center for Business and Human Rights van de Stern School of Business in New York. "Wij hebben sterke instellingen en genoeg mensen die gecommitteerd zijn aan het behoud van onze democratische processen. Maar plekken als Egypte, Turkije of de Filipijnen zijn fragiele staten waar activisten tientallen jaren lang erop vertrouwden dat de VS zich zouden verzetten en zeggen: ‘Er zijn gevolgen voor jullie relatie met de VS, op het gebied van handel, defensie, investeringen, als je vreedzaam protest onderdrukt.’ Nu hebben we een president die niet alleen niet kritisch is, maar buitenlandse leiders feliciteert met hun frauduleuze verkiezingen en hun slechte gedrag lijkt goed te keuren."

Vergeet niet: deze leiders onderdrukken geen gewelddadige radicalen, zegt Posner. "Ze criminaliseren andere meningen en debat." En hun burgers denken nu dat wij dat oké vinden. Als dat zo blijft, zal de wereld uiteindelijk een veel gevaarlijker plek worden voor ons allemaal.