Ratten leven niet alleen ondergronds in de riolen, maar zijn vaak ook bovengronds te zien. Dat leerde de tentoonstelling Rattus – die nog tot midden volgende maand in het Riolenmuseum in Brussel te zien is – ons, maar wordt ook pijnlijk duidelijk in een filmpje dat op HLN.be verscheen. Daarin kruipen tientallen ratten op het grasperkje van de Putterijsquare vlakbij het Centraal Station voorbij.

“Ratten zijn op zoek naar rust en voedsel”, vertelt Olivier Beck, bioloog bij Leefmilieu Brussel. “In de grote gewestelijke parken van Leefmilieu Brussel hebben we voor alle duidelijkheid geen last van ratten. Maar in kleine stadsparkjes, waar mensen afval achterlaten en brood voor de duiven gooien, zijn ratten duidelijk wel aanwezig.”

Zoogdierenatlas

Bij Leefmilieu Brussel wordt om de 10 à 15 jaar een zoogdierenatlas gepubliceerd die de populatie van de verschillende dieren bijhoudt. “Daaruit leren we dat de rat overal in het Brussels gewest aanwezig is, en momenteel in iets grotere mate dan vijftien jaar geleden”, vertelt Beck. “Maar het gaat te ver om te spreken over een rattenplaag. Momenteel zijn er gewoon meer mogelijkheden om deze beestjes te signaliseren en halen mensen sneller hun gsm boven om bijzonderheden te filmen. Ook vroeger hebben zo’n taferelen zich voorgedaan, maar toen was er nog niet de mogelijkheid om alles direct de filmen.”

Volgens Beck zal de hoofdstedeling voor altijd met de rat moeten samenleven. “Het is een utopie dat we de rat op een dag kunnen verdelgen in een stad. Iedere grote stad in de wereld heeft een grote rattenpopulatie. Dat komt omdat ratten slim en flexibel zijn. De beestjes zijn plaatstrouw, maar bij een tegenslag kunnen ze makkelijk op een andere plek overleven, in tegenstelling tot andere dieren zoals bijvoorbeeld de huismus. Bovendien zijn een deel van de ratten al resistent tegen de meeste giffen die worden gebruikt.”

Preventie

In Brussel waren er altijd al veel ratten, zijn er momenteel veel ratten en zullen er in de toekomst nog veel ratten zijn. “Preventie is daarom heel belangrijk en daar hameren we bij Leefmilieu Brussel op. We voeren bijvoorbeeld campagnes waarbij we uitleggen dat wilde dieren voederen niet behulpzaam is voor de natuur en dat dat ongedierte aantrekt. Als we ons eigen gedrag aanpassen, kunnen we ervoor zorgen dat ratten niet komen op plekken waar we het niet willen.”

Bij de stad Brussel klinkt het dat er blijvende inspanningen gedaan worden om de rattenpopulatie onder controle te houden. “De winters zijn warmer en ratten zijn resistenter tegen vergif, waardoor er meer ratten zijn”, vertelt François Descamps, woordvoerder van schepen van Groene Ruimten Zoubida Jellab (Ecolo). “Bovendien zorgen de vele werkzaamheden – zoals bijvoorbeeld aan metro 3 – ervoor dat ratten zich meer verplaatsen. We blijven daarom investeren in oplossingen om de rattenpopulatie in te dijken.”

Afval op straat

Zo hamert Descamps erop dat Brusselaars geen voedsel mogen achterlaten in het straatbeeld. “We vragen dat handelaars en Brusselaars hun afval niet lang achterlaten op straat. Op termijn moeten er ook oplossingen komen zodat voedselafval beter afgeschermd is bij de vuilnisophaling. Hoewel ratten geen groot gevaar vormen, creëren ze wel een gevoel van onveiligheid in de stad”, besluit Descamps.