Screening dikkedarmkanker straks vanaf 50 jaar
Elk jaar krijgen meer dan 1,4 miljoen Vlamingen een uitnodiging voor een onderzoek naar borst-, baarmoederhals- of dikkedarmkanker. Minister Jo Vandeurzen (CD&V) kondigt aan dat er vanaf volgend jaar nóg meer mensen uitgenodigd worden. Screenings naar dikkedarmkanker gebeuren straks al vanaf 50 jaar.
Vanaf volgend jaar zullen 51- en 52-jarigen uitgenodigd worden om zich te laten screenen op dikkedarmkanker. Vanaf 2020 worden ook de 50-jarigen gescreend. Op dit moment krijgen enkel mannen en vrouwen van 53 tot 74 jaar gratis een stoelgangtest thuis opgestuurd om (voorlopers van) dikkedarmkanker vroegtijdig op te sporen. Dat gebeurt om de twee jaar.
In 2017 ontvingen 686.045 personen een stoelgangtest. Van de volledige doelgroep laat 62,2 procent zich screenen, of ze nu thuis een test ontvangen hebben of niet. Bij 5,7 procent (20.177 personen) bleek er te veel bloed in de stoelgang en werd een coloscopie aanbevolen. Meer dan drie kwart van de kankers die door de screening gevonden worden zijn in een vroegtijdig en dus goed behandelbaar stadium.
Een kwart van de mensen in de doelgroep laat zich nooit screenen op dikkedarmkanker. Dat heeft niet alleen te maken met uitstelgedrag maar ook omdat ze denken dat het niet nodig is. Ze hebben geen klachten en er is geen kanker in de familie. En dat terwijl het Centrum voor Kankeropsporing zegt dat de screening net bedoeld is voor mensen zonder klachten en zonder verhoogd risico.
Borstkanker
Een tweede soort kanker waarop getest wordt, is borstkanker. Vrouwen die tussen 50 en 69 jaar oud zijn, zouden eigenlijk om de twee jaar een mammografie moeten ondergaan. Vorig jaar werden bijna 400.000 brieven verstuurd om hen daarvoor uit te nodigen. Ongeveer de helft (53,8 procent) ging daarop in.
Samen met de vrouwen die zich op een andere manier laten screenen en vrouwen die niet hoeven deel te nemen, bijvoorbeeld omdat ze de afgelopen tien jaar borstkanker hadden, brengt dat de totale dekkingsgraad op 65,2 procent. Tegen 2020 zou dat 75 procent moeten zijn, wat ook de Europese norm is. Ongeveer 17 procent van de vrouwen nam nog nooit deel aan een borstkankerscreening, ook niet buiten het bevolkingsonderzoek.
Volgens het Centrum voor Kankeropsporing is screening vooral bedoeld voor mensen zonder klachten en zonder verhoogd risico
Bijna elke vrouw die deelnam aan het bevolkingsonderzoek (90 procent), kreeg vorig jaar haar resultaat binnen de acht dagen. Als het nodig was, kon dan snel een vervolgonderzoek gepland worden: bij 86 procent van de vrouwen gebeurde dat binnen de maand na de screening. Zo kon de specialist de vrouw heel gauw doorverwijzen of geruststellen.
Overbodige screenings (overscreening) wordt nu vermeden door te werken met uitsluitingslijsten. “Via het kankerregister krijgen we een lijst van alle vrouwen die uitgenodigd moeten worden. Die lijst wordt gemaakt op basis van gegevens van de mutualiteiten”, zegt dr. Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing. “Vrouwen die al een mammografie kregen buiten het bevolkingsonderzoek, staan niet meer in de lijst. Hun uitnodigingsmoment wordt aangepast zodat ze pas twee jaar later een nieuwe uitnodiging krijgen.
Baarmoederhalskanker
De derde soort is baarmoederhalskanker. Vrouwen die tussen 25 en 64 jaar oud zijn, zouden eigenlijk om de drie jaar een uitstrijkje moeten laten nemen om baarmoederhalskanker op te sporen. In 2017 werden er 324.541 brieven verstuurd. Van de volledige doelgroep laat 62,2 procent zich screenen, met of zonder uitnodiging. Dr. Patrick Martens: “De deelname daalt sterk naarmate de leeftijd stijgt, omdat vrouwen denken dat het een ziekte is die men na de menopauze niet meer kan krijgen. Dat is fout: een uitstrijkje is nodig tot 64 jaar.”
Bij de oudste leeftijdscategorie (60 tot 64 jaar) laat zelfs minder dan de helft zich screenen. Bedoeling is dat 65 procent van de vrouwen tussen 25 en 64 jaar zich in 2020 laat screenen.