"Fuck de EBU!" Het zijn niet alleen de woorden van Songfestival-commentator Cornald Maas na de diskwalificatie van Joost Klein, het zijn ook de woorden die Ierse artiest Bambie Thug gebruikte na de finale van het Eurovisie Songfestival. Beiden richtten ze zich tot de organisator van het festijn, de European Broadcasting Union (EBU).
De Litouwse inzending schreef na de finale op sociale media dat het beter was geweest als het hele feest na de eerste halve finale was afgekapt en nu spreekt ook de Noorse band Gate zich kritisch uit. "Terugtrekken was tot het laatste moment een optie. We hebben uiteindelijk constructieve gesprekken gehad met de EBU en dat was net goed genoeg voor ons om door te gaan."
Volg dit onderwerp
Meerdere landen deden melding van onveilige sfeer
Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Portugal zouden allemaal hebben gedreigd met terugtrekking vanwege de sfeer achter de schermen, die als gespannen werd omschreven door diverse deelnemers. Dinsdag bleek dat ook Nederland en Noorwegen hoorden bij de landen die melding hebben gedaan van de werksfeer.
AVROTROS liet desgevraagd aan NU.nl weten een officiële melding te hebben gedaan van de onveilige sfeer achter de schermen. Dat hebben ze al op vrijdag gedaan, toen Joost Klein nog niet gediskwalificeerd was.
Deelname van Israël maakt Songfestival politiek
De diskwalificatie van Joost Klein voelt voor Nederlanders misschien als hét moment dat alles misging, maar al in de aanloop naar het Songfestival stond er flinke druk op het evenement. De deelname van Israël maakte het tot misschien wel de meest politiek beladen editie in de 68 jaar dat het festival gehouden wordt.
Al vanaf de eerste Songfestival-evenementen werden deelnemers gevraagd naar hun mening over de inzending van Israël en dat leidde tot soms emotionele momenten. Bambie Thug stond na de finale journalisten huilend te woord omdat hen zoveel druk had ervaren om politieke meningen buiten beschouwing te laten, dat het niet meer oprecht voelde.
Bambie Thug is ook de artiest die van de organisatie de opdracht kreeg het woord 'ceasefire' in oud Iers schrift van hun gezicht te verwijderen. De watermeloen op de borst van de inzending van Australië werd over het hoofd gezien door de organisatie: ook de vrucht wordt gezien als een steunbetuiging aan de Palestijnen. Oud-deelnemer Eric Saade kreeg een woedende reactie van de EBU nadat hij een kaffiya droeg tijdens een optreden. De sjaal staat eveneens symbool voor een signaal van verbintenis met Palestina.
Portugees optreden werd niet geplaatst op sociale media
Ook in de commentatorhokken ging het fout. Zo kondigde de Israëlische collega van Cornald Maas en Jacqueline Govaert de Ierse inzending aan als "de artiest die negatief spreekt over Israël". De Ierse delegatie diende daarop een klacht in bij de EBU en de commentator werd op zijn vingers getikt.
Het optreden van de Portugese zangeres Iolanda tijdens de finale is nooit op sociale media verschenen omdat zij op haar nagels onder andere de Palestijnse vlag had laten lakken. Zo'n politiek statement is volgens de regels van het Songfestival verboden en dus had de artieste ook nog gediskwalificeerd kunnen worden. Onduidelijk is waarom dat niet is gebeurd.
Anti-boegeroep-systeem leidt tot kritische reacties
De Portugese omroep RTP heeft zich niet alleen kritisch uitgelaten over het uitsluiten van Iolanda's optreden op sociale media, zij vinden het ook uit den bozen dat de EBU tijdens de halve finale en finale een "anti-boegeroep-systeem" gebruikte. Daardoor kwam het uitjoelen van de EBU en de inzending van Israël bij de kijkers thuis minder door dan in de zaal.
"Voor een organisatie als de EBU en voor een organisatie als RTP en de Europese publieke media service is de strijd tegen nepnieuws, misinformatie en het manipuleren van informatie een constant gevecht. Het is onacceptabel dat dit mogelijk is. Deze methode vertekent de waarheid."
Ook AVROTROS is kritisch: "Wij vinden dat je bij een optreden van een muzikant altijd moet laten horen wat het met het publiek doet."
Schuld ligt volgens EBU bij deelnemers
De European Broadcasting Union is zoals altijd slecht bereikbaar, maar reageert in een officieel statement op de boze reacties. De organisatie legt daarin de schuld vooral bij de deelnemende landen zelf.
"We vinden het heel jammer dat sommige delegaties zich niet aan de regels hebben gehouden tijdens het evenement en tijdens uitzendingen. We hebben diverse delegaties gesproken over incidenten die ons ter ore zijn gekomen. De EBU gaat verder in gesprek met de voorzitters van delegaties en zal een evaluatie doen van dit Songfestival."
"Op die manier hopen we op een positieve manier verder te kunnen, op een manier waarbij iedereen de waarden van dit evenement respecteert. Individuele problemen worden besproken in een volgende meeting."