Spectaculaire winst voor Nederlandse socialisten

Dat blijkt althans uit de exit poll die onderzoeksbureau Ipsos vandaag hield. De definitieve uitslag van de Europese verkiezingen volgt pas zondagavond na 23 uur, als het laatste stembureau in Italië de deuren sluit en heel Europa heeft kunnen stemmen. De opkomst was een stuk hoger dan vijf jaar geleden. 41,2 procent van de kiesgerechtigden is naar de stembus gegaan. In 2014 was dat 37,3 procent.

De partij van eurocommissaris Frans Timmermans kreeg 18,4 procent van de stemmen, goed voor vijf van de in totaal 26 Nederlandse zetels in het Europees Parlement, een winst van twee zetels. VVD en CDA, twee regeringspartijen, volgen met allebei vier zetels. De VVD van premier Mark Rutte wint er één en het CDA verliest er één.  Nieuwkomer Forum voor Democratie, in maart nog de grootste bij de provinciale verkiezingen, moet genoegen nemen met drie zetels.

PVV grote verliezer

Grote verliezer is de PVV van Geert Wilders, die drie van de vier zetels in het Europees Parlement kwijtraakt. De PVV dreigt geheel overvleugeld te worden door Forum, dat met een vrijwel identiek programma campagne voert. Nadat bij de provinciale verkiezingen al de helft van de PVV-stemmers overstapte, gebeurt dat nu in nog hogere mate. Nog maar 4 procent van de kiezers koos voor de PVV. In 2014 was dat nog ruim 13 procent.

D66 wist de kiezer evenmin te overtuigen en halveert van vier naar twee zetels. De SP, die opvallend hard campagne voerde tegen PvdA-lijsttrekker Timmermans, verliest een zetel en houdt er nog een over.

50PLUS heeft eveneens een zetel behaald. Vijf jaar geleden kwam de ouderenpartij net tekort voor een plekje in het Europees Parlement. De Partij voor de Dieren daarentegen raakt haar enige zetel kwijt. Volgens de NOS bedraagt de foutmarge in deze exitpoll één zetel. 

Onverwachte meevaller

Voor de PvdA betekent de uitslag een tamelijk onverwachte meevaller in de tot nu toe moeizaam verlopende worsteling om te herstellen van de totale ineenstorting bij de landelijke verkiezingen van 2017. Weliswaar was er de laatste maanden al sprake van licht herstel in de peilingen, maar pas toen lijsttrekker en Europees Spitzenkandidat Frans Timmermans de afgelopen weken intensief campagne voerde, tekende de opwaartse lijn zich duidelijk af. Timmermans was voor zijn vertrek naar Brussel al geruime tijd veruit de populairste minister van het vorige kabinet en blijkt nog steeds in staat om stemmen te winnen voor zijn partij.

Minder vanzelfsprekende alleenheerschappij

Hoewel Thierry Baudet op meer zal hebben gehoopt, bevestigt de opkomst (vanuit het niets naar 11 procent) de electorale potentie die de beweging in zich draagt. De VVD van minister-president is slechts ten dele geslaagd in de strategie om zichzelf neer te zetten als de grote tegenpool van Forum. De liberalen blijven Forum wel voor, maar zijn voor de tweede keer dit jaar niet meer de grootste partij bij een verkiezing. Ruttes alleenheerschappij is niet meer zo vanzelfsprekend als in de afgelopen jaren vaak het geval was.