OPINIE: "België kan zich niet veroorloven een kernreactor te sluiten in 2025"

Welke landen van de Europese Unie stoten het minst koolstofdioxide uit bij het produceren van elektriciteit?

De twee koplopers, met een bijna gelijkwaardige score, zijn Zweden en Frankrijk, gevolgd door Finland, derde, en… België op de vierde plaats.

Een eenvoudige verklaring hiervoor? Kernreactoren.

Veertig procent van de Zweedse elektriciteit wordt geleverd door kernreactoren en een zelfde percentage door waterkracht-stuwdammen. Frankrijk haalt 75% van haar elektriciteitsproductie uit kernenergie en 15% uit hydraulische stuwdammen.

Veertig jaar geleden hebben Zweden, Frankrijk en België hun energietransitie aangevat met het bouwen van kernreactoren. Zweden verdient echter een pluim: na de Tsjernobyl-katastrofe had Zweden gestemd voor een kernuitstapwet, maar in 2006 werd deze wet afgeschaft. De Zweden lijken tevreden met het intern gevoerd nucleair beleid. De behandeling van kernafval wordt er actief aangepakt. Greenpeace, bijvoorbeeld, ziet geen graten in het Zweeds kernenergieprogramma. Volgens de rood-groene regering kunnen nieuwe kernreactoren gebouwd worden naast de zeven die reeds in bedrijf gesteld werden.

Dit jaar nog zullen Finland en Frankrijk hun recente EPR-reactoren (Evolutionary Power Reactor, kernreactoren van de derde generatie) opstarten. De Finnen, die de bouw van een andere reactor voorbereiden, zijn bovendien volop bezig met de behandeling van kernafval.

De grote ontgoocheling kwam in 2011 echter uit Duitsland, toen Angela Merkel — die hoopte herkozen te worden als kanselier — de katastrofe van Fukushima aanvoerde om de helft van de Duitse kernreactoren onverwijld te sluiten en te vervangen door… kolencentrales.

Sindsdien ligt de kooldioxide-uitstoot in Duitsland, dat nochtans over vele windmolens beschikt maar waar kolencentrales ongeveer 40% van de elektriciteitsproductie verzekeren, bijzonder hoog, namelijk 4,5 ton per inwoner tegenover 1,5 ton in België en 0,5 ton in Frankrijk. Op te merken valt nog dat de prijs van de elektriciteit voor huishoudelijk gebruik in Duitsland, 50% duurder is dan in België en dubbel zo veel kost als in Frankrijk.

En zeggen dat Angela Merkel pretendeert dat haar land voor een beter klimaat ijvert. Kan het nog hypocrieter?

Met 2,4 ton koolstofdioxide per inwoner voor het opwekken van elektriciteit, presteert Groot-Brittanië niet bijzonder in de wedloop naar een beter klimaat. Maar er zijn veranderingen op komst. Na jaren onderzoek heeft de Britse regering besloten tien nieuwe reactoren te bouwen en een totaal nieuw financieringssysteem in te voeren. Voortaan wordt een elektriciteit-verkoopsprijs voorzien. Ligt de werkelijke prijs hoger, dan wordt het verschil door de elektriciteitsondernemer betaald aan de Britse overheid. Is de prijs lager dan komt het verschil ten goede van de ondernemer.

Dit systeem vervangt de ‘groene certificaten’ die veel te hoge subsidies genereren en die de bouwmarkt volledig in het gedrang brengen. De leidinggevende elektriciteitsleveranciers vragen om de afschaffing van die certificaten. Spanje heeft reeds een beslissing genomen in die zin omdat elektriciteit te duur werd.

In Groot-Brittanië werd de bouwfase voor twee van de tien geplande reactoren, reeds ingezet.

België kan zich volgens ons niet veroorloven een kernreactor te sluiten in 2025. Wil België haar positie nog versterken, dan moet ze juist een bijkomende nieuwe reactor bouwen. De sluiting en de ontmanteling van een oudere reactor zou in overweging genomen kunnen worden. Elektriciteit gewonnen uit 65% kernenergie en 15 tot 20% hernieuwbare energiebronnen is de beste manier om de overgang succesvol te laten verlopen.

S. Pilate, R. Gilbert, P.Hendrickx, J. Marlot en G. Van Goethem

Collectief Welingelichte Ingenieurs (Een dertigtal ingenieurs uit alle bedrijfssectoren).