Direct naar artikelinhoud
NieuwsReacties Helsinki-top

Oproep aan adviseurs Trump om demonstratief af te treden na top Trump en Poetin

De storm van kritiek op president Trumps optreden tijdens de Helsinki-top heeft de druk verhoogd op belangrijke adviseurs en ministers om demonstratief op te stappen. Veel ogen zijn nu met name gericht op Amerika’s spionnenbaas Dan Coats, die door Trump ‘onder de bus werd gegooid’ met zijn twijfels over Ruslands bemoeienis met de presidentsverkiezingen.

President Trump en first lady Melania keren terug in het Witte Huis na de top in Helsinki.Beeld REUTERS

Behalve Coats, de chef van Amerika’s inlichtingendiensten, worden ook andere leden van Trumps nationale veiligheidsteam door parlementariërs, commentatoren en partijstrategen opgeroepen om een punt te zetten achter hun deelname aan de regering-Trump.

Want naast Coats moesten ook minister van Buitenlandse Zaken Pompeo, minister van Defensie Mattis, Witte Huis-stafchef Kelly en de rechtse houwdegen Bolton, Trumps nationale veiligheidsadviseur, toezien hoe de president zich in Helsinki weinig krachtdadig opstelde tegenover Amerika’s grootste vijand.

'Ik begrijp niet dat zijn nationale veiligheidsteam dit blijft accepteren',  aldus een stomverbaasde John Brennan, tot 2017 directeur van de CIA. 'Ik begrijp niet hoe Pompeo, Bolton en Kelly kunnen aanblijven. Het punt is bereikt dat goede patriotten opstappen uit protest tegen dit optreden van Donald Trump.'

Poot stijf houden

De president werd door zijn naaste adviseurs in de aanloop naar de top wel degelijk geadviseerd zijn poot stijf te houden tegenover Poetin, zo meldde The Washington Post dinsdag. Maar toen het in Helsinki eenmaal zover was, legde hij alle adviezen om zich hard op te stellen naast zich neer. Tot hun afgrijzen zagen zijn adviseurs hoe Trump onder meer verklaarde dat hij ‘geen enkele reden zag’ om te geloven dat Rusland zich had bemoeid met de presidentsverkiezingen van 2016 om de Republikein te laten winnen.

‘Deze reis was één grote middelvinger van president Trump naar zijn eigen land’, twitterde de Democratische senator Chris Murphy. ‘Als je in het nationale veiligheidsteam van Trump zit en je hebt de hele tijd gezegd hoe hard Trump is richting Rusland, waarom treed je dan niet af na de afgelopen vier dagen?’

Twitter bericht wordt geladen...

Maar ook in Republikeinse kringen klinkt de oproep aan Trumps adviseurs en belangrijke ministers om dinsdag nog een statement te maken. ‘Dan Coats is in zijn loopbaan altijd een eervolle man geweest’, aldus opinieschrijver Peter Wehner, die werkte voor drie Republikeinse regeringen. ‘Als hij zijn land het beste wil dienen, dan moet hij vandaag nog aftreden.’

Alle ogen zijn nu gericht op Coats, een voormalige Republikeinse senator en felle criticus van Poetin, omdat hij na Trumps persconferentie als enige kritiek durfde te leveren op de president. ‘Wij zijn duidelijk geweest in onze analyses over Russische inmenging in de verkiezingen van 2016 en hun aanhoudende pogingen om onze democratie te ondermijnen’, aldus Coats in een verklaring nadat Trump velen in de wereld verbaasde met zijn kritiekloze optreden tegen Poetin. 

De spionnenbaas doelde op de conclusies van Amerika’s tientallen inlichtingendiensten, kort na de verkiezingen, dat Moskou had geprobeerd de verkiezingsuitslag te beïnvloeden ten gunste van Trump. Met zijn verklaring wilde Coats duidelijk afstand nemen van de president, een opmerkelijke stap voor zo’n belangrijk lid van de regering-Trump. 

Op vrijdag had hij Rusland ook flink bekritiseerd. Volgens Coats vormt Moskou nog steeds een groot gevaar als het gaat om cyberaanvallen. ‘Rusland is zonder twijfel de meest agressieve buitenlandse aanvaller', aldus de spionnenchef op een bijeenkomst.

De overkoepelende baas van Amerika's inlichtingendiensten Dan Coats tijdens een hoorzitting in de Senaat.Beeld AFP

'Neem nu ontslag'

Vanuit Air Force One, op de terugweg naar Washington, probeerde Trump maandag de schade nog enigszins te beperken. ‘Ik heb GROOT vertrouwen in MIJN inlichtingenmensen’, twitterde de president. Maar het kwaad was al geschied.

‘Iedereen die werkt voor president Trump: neem nu ontslag’, adviseerde Washington Post-columnist Ruth Marcus. ‘Red je ziel, je eer, je reputatie.’ Zij richtte zich met name op Defensie-minister Mattis, een mariniersgeneraal. ‘Jij begrijpt het Russische gevaar: het bestrijden van dit gevaar was een deel van je levenswerk.’ De kans lijkt echter klein dat Mattis en zijn collega’s zullen opstappen. 

Met name Mattis, die als een van de weinigen alle stormen en ruzies in het Witte Huis heeft overleefd, wordt gezien als een van de personen die Trump nog in toom kan houden. De president raadpleegt hem regelmatig, al volgt hij niet altijd het advies op van de generaal. Mattis en zijn collega’s van het nationale veiligheidsteam, zo gaat het verhaal in Washington, zouden zo lang mogelijk willen aanblijven om erger te voorkomen.

'Ik denk dat er een moreel gevaar is met deze president', aldus een hoge voormalige legerofficier, die Mattis goed kent, onlangs in The New York Times over hoe de minister zijn rol ziet in de regering. 'Als Mattis met zijn adviezen aan de president erin slaagt om te zegevieren, dan is dat de reden waarom God hem op deze aarde heeft gezet. Zo ernstig is het.'