Dodelijke rellen in Irak door hitte en watergebrek

Basra

Ooit werd Basra het ‘Venetië van het Midden-Oosten’ genoemd. Die bijnaam had de zuidelijke Iraakse stad te danken aan een netwerk van kanalen. Hoe anders is de situatie nu: door droogte, vervuiling en lekkende riolen snakt Basra naar drinkwater, zeker nu de temperatuur overdag kan oplopen tot vijftig graden.

De stad vormde de afgelopen anderhalve week het decor voor protesten van de overwegend sjiitische bevolking tegen het gebrek aan water, elektriciteit en banen. Op 8 juli braken er de eerste rellen uit. Daarbij kwam één persoon om het leven. Inmiddels zijn ook op andere plaatsen in het land betogers actief. Zij hebben in negen dagen tijd diverse regeringsgebouwen en het internationale vliegveld in de stad Najaf aangevallen, bericht persbureau Reuters.

De Iraakse politie probeert met harde hand de demonstraties de kop in te drukken. Volgens het Iraakse ministerie van Gezondheid zijn er bij de rellen inmiddels acht doden gevallen en honderden mensen gewond geraakt. Ook zijn tientallen arrestaties verricht. Dinsdag werd een menigte van 250 mensen, die zich had verzameld bij het olieveld Az Zubair, met waterkanonnen verdreven.

olie

Het is niet de eerste keer dat er in het zuiden van Irak rellen uitbreken vanwege de slechte levensomstandigheden van de inwoners. Zeker in tijden van extreme hitte heeft de arme bevolking het zwaar: schoon drinkwater is schaars en de elektriciteit is zeven uur per dag afgesloten. Daarnaast is 10,8 procent van de Irakezen werkloos, bericht al-Jazeera. Bij jongeren onder de 24 jaar, die zestig procent van de bevolking uitmaken, ligt dat percentage zelfs twee keer zo hoog.

Afgelopen weekend toonde ayatollah Ali al-Sistani, de sjiitische geestelijk leider, zich solidair met de demonstranten. Volgens hem is het ‘onacceptabel’ dat de provincie Basra een van de armste gebieden van Irak is. Het gebied is namelijk rijk aan olie, de belangrijkste inkomstenbron van het land. De Iraakse oliesector is goed voor 89 procent van de overheidsbegroting en 99 procent van de exportopbrengsten, schrijft persbureau AFP.

Inwoners van het gebied delen in die welvaart niet mee, stellen de demonstranten. ‘Deze olievelden behoren ons toe, maar we krijgen niets’, zei de 34-jarige Hussein Ghazi tegen AFP.

corruptie

De belofte van de Iraakse premier Haider al-Abadi, zondag, om tienduizend banen in Basra te creëren en drie miljard dollar vrij te maken voor onderwijs, water en publieke voorzieningen, heeft de gemoederen niet bedaard.

Later op de dag waarschuwde Abadi zijn veiligheidstroepen om paraat te blijven, ‘omdat terroristen elke gebeurtenis of conflict willen uitbuiten’. Ook sloot de regering tijdelijk bepaalde delen van het internet af, om te voorkomen dat de rellen zich met behulp van sociale media verder zouden verspreiden.

De demonstraties komen op een moment dat Irak het economisch en politiek zwaar heeft. Na een oorlog van drie jaar tegen ISIS is het land bezig met de wederopbouw. De politiek verkeert in een impasse na de landelijke verkiezingen van mei. De sjiitische geestelijke leider Moqtada al Sadr kwam daarbij als winnaar uit de bus. Door geruchten over fraude en corruptie is het hem niet gelukt om een coalitie te vormen.

Corruptie vormt ook een van de drijfveren van de demonstranten. Zij vielen sinds 8 juli diverse kantoren van politieke partijen aan en staken een aantal daarvan in brand. <