Vlaamse wetenschappers naar Congo om ebola te bestrijden: “Bang? Zolang je de regels volgt, lukt het wel”

Weinig ziektes veroorzaken zo veel angst en paniek als ebola. Misschien omdat het snelle verloop ervan een patiënt al op twee weken fataal kan worden, omdat het virus zo besmettelijk is of omdat er ruim veertig jaar na de eerste registratie van de ziekte nog steeds geen behandeling is. Toch stappen epidemiologe Anja De Weggheleire en haar collega, moleculair biologe Birgit De Smet (39), zonder zweem van schrik op het vliegtuig naar Kinshasa.

“Bij de vorige uitbraak werkte ik in Guinee in behandelingscentra met patiënten, maar deze keer is het niet de bedoeling dat ik met hen in aanraking kom”, zegt dokter De Weggheleire. Het Congolese ministerie van Gezondheid heeft haar gevraagd om te helpen met de zogeheten surveillance van de uitbraak. “Dat houdt in dat ik monitor, beschrijf en opvolg hoeveel gevallen er op welke plek opduiken, wanneer ze ontdekt zijn, wanneer bevestigd. De ‘detectives’ van de ebola, zo noemen ze ons al eens. Voor ebola is dat speurwerk superbelangrijk omdat je er de andere teams mee kan aansturen en snel middelen kan verplaatsen naar de zwaartepunten van de epidemie.”

Ingepakt van kop tot teen

De informatie komt en gaat naar verschillende partners op het terrein: van Artsen Zonder Grenzen en het Rode Kruis tot de Wereldgezondheidsorganisatie en het ministerie van Gezondheid. Ondertussen zal onderzoekster Birgit De Smet zich focussen op de diagnose van de stalen.

“We zitten aanvankelijk ver van de afgelegen gebieden waar de ziekte nu woedt”, zegt Anja De Weggheleire. “Maar ook als we toch die richting uit moeten, ben ik niet bang om zelf besmet te worden. Als je je goed aan de voorzorgsmaatregelen houdt, is het risico klein. Het beschermingspak bestaat uit verschillende lagen en zorgt ervoor dat je van kop tot teen afgedekt bent. Iemand anders controleert je terwijl je het aantrekt. Maar nog belangrijker is dat er ook iemand toekijkt hoe je het weer uitdoet, zelfs al heb je het al twintig keer gedaan. Je bent dan moe en wil er snel uit door de warmte, maar net op die momenten moet je opletten.”

Piek nog niet bereikt

De dokter is niet aan haar proefstuk toe. Er was de vorige ebola-uitbraak in West-Afrika in 2014, die toen duizenden doden maakte. Maar ook haar specialisatie in andere infectieziekten als HIV en tuberculose en een verleden bij Artsen Zonder Grenzen. “Toen zat ik constant in het veld; in Congo was ik in totaal al drie jaar. Deze keer blijven we normaal gezien een drietal weken. Al hangt het ervan af hoe de epidemie verder verloopt.”

Op dit moment zijn in de DRC al 52 vermoede ebolagevallen opgedoken, waarvan er 31 bevestigd zijn. 22 mensen lieten het leven. Aanvankelijk beperkten de besmetting zich tot enkele afgelegen dorpen, maar vorige week dook ze ook op in Bandaka, een stad met meer dan één miljoen inwoners. “Het zou kunnen dat de epidemie zijn piek nog niet bereikt heeft, al is dat bijna onmogelijk te voorspellen.”