Het frietkot van de toekomst is... een spiegel

Als onze fotograaf vraagt of Pascal Gemis (33), die op een winderige donderdag de klanten van frituur Tabora bedient, met zijn handen bovenop de toog kan leunen als pose voor de foto, antwoordt hij dat dat niet zo'n goed idee is. Hij wijst naar de houten constructie die één kant van de toog ondersteunt, en niet al te stevig lijkt. Goede frietjes, die van de iconische Brusselse frituur aan de KVS, maar de kiosk zelf heeft zijn beste tijd gehad.

En dus is Gemis wel te vinden voor het nieuwe initiatief van de stad Brussel. Die wil tien Brusselse frietkoten een opvallende update geven: met een volledig spiegelende buitenkant en opvallende neonletters stappen ze de 21ste eeuw in. Het ontwerp is van de hand van Studio MOTO, het in 2017 opgerichte architectenbureau van Luikenaar Thomas Hick en Gentenaar Mo Vandenberghe. Zij kwamen als beste uit 52 nationale en internationale kandidaten die deelnamen aan een architectuurwedstrijd, georganiseerd door de Stad Brussel.

We vragen Gemis om een klein pakje zonder saus, een kipsaté en zijn mening. "Ik heb het definitieve ontwerp nog niet gezien. Maar ik weet wel dat de nieuwe kiosk groter wordt, en dat is hoe dan ook beter", lacht de frituuruitbater. "Hier binnen is er nauwelijks plaats om te eten, en dat is een probleem als we het terras niet buiten kunnen zetten." We wurmen ons langs twee Brusselaars die snel hun lunch verorberen en tonen een afbeelding van het ontwerp. "Het ziet er origineel uit, he? Ik ben er wel voor te vinden. Ik heb geen probleem met een moderner imago, en het is sowieso beter als het gebouw af en toe wordt vernieuwd. Dit frietkot is al langer aan een update toe."

Goedkoop en functioneel

Naast het frietkot aan de KVS krijgen ook de iconische frituren aan het Atomium en de Kapellekerk een make-over. Al moet de essentie bewaard blijven, benadrukt architect Mo Vandenberghe. De oude kiosken worden dan wel volledig afgebroken en heropgebouwd – vermoedelijk binnen een termijn van zo'n twee jaar – maar het ontwerp van Studio MOTO vertrekt wel "vanuit de waardering en het respect voor het traditionele frietkot", klinkt het. De karakteristieke luifel, de glazen toog en de herkenbare lichtreclame – nu in neon – blijven intact. "We wilden een echt 'frietkot' bouwen", legt Vandenberghe uit. "We hebben rekening gehouden met de geschiedenis en aard van de frituur: die moet goedkoop en functioneel zijn."

Dat weet ook Camil Kemal Vucitrna. Sinds 1988 baat hij Friterie de la Chapelle uit, een kleine barak in de schaduw van de Kapellekerk, op de grens tussen de Zavel en de Marollen. "Het nieuwe ontwerp is niet zo anders, hoor. We hebben het gisteren (woensdag, EWC) gezien op het stadhuis. Het lijkt eigenlijk heel erg op het frietkot zoals het nu is. Gewoon moderner."

Toch valt het nieuwe design op: de buitenkant van de kiosk bestaat immers volledig uit spiegels. Die moeten de link met de omgeving benadrukken, duidt Vandenberghe. "Elke plaats is anders, heeft een andere identiteit. We willen daar met één ontwerp op inspelen. Dankzij de spiegels gaat de frituur in dialoog met de straat. En de neonreclame is dan weer anders voor elk specifiek geval: zo krijgt ook elke frituur zijn eigen identiteit."

Toch zullen de nieuwe frituren er morgen nog niet staan. "We hebben eind januari een vergadering op het stadhuis", vertelt Vucitrna. "Ik denk dat ze in april zullen begin met de constructie van het nieuwe frietkot, hier een paar meter verderop. Ondertussen blijven wij gewoon open." Gemis is minder optimistisch, het reilen en zeilen van Brussel indachtig. "Ze hebben gezegd dat het er over twee jaar zou moeten staan. Dus ik ga uit van een jaar of drie."