Eind dit jaar zit de missie voor de Belgen erop, maar vanaf september 2018 zullen Belgische F-16’s vanuit Litouwen het Baltische luchtruim beschermen. Dat zei de baas van de luchtcomponent, generaal-majoor Frederik Vansina, tijdens een bezoek aan de Estse basis in Ämari.

Estland en de twee andere Baltische staten hebben geen eigen gevechtsvliegtuigen. Sinds hun toetreding tot de NAVO in 2004 staan andere lidstaten in voor de verdediging van hun luchtruim. Aan de missie in Estland nemen sinds september vier Belgische F-16’s deel, geruggensteund door een vijftigtal militairen. Gedurende vier maanden staan zij 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 paraat om binnen de 15 minuten te kunnen opstijgen om vliegtuigen te onderscheppen die zich niet houden aan de luchtverkeersregels.

Russische militaire vliegtuigen vliegen via de Baltische Zee naar de Russische enclave Kaliningrad. Daarbij komen ze wel eens tot op de grens van het NAVO-luchtruim. Ook schakelen de Russische piloten soms hun transponder uit, een toestel dat toelaat de vliegtuigen te identificeren.

De detachementscommandant beklemtoonde dat het om een missie in vredestijd gaat. “Ze blijven piloten zoals wij. Het is voor beide partijen niet de bedoeling om tot extremen te gaan”, zei hij. Eenzelfde geluid bij de generaal-majoor. “De Russen zijn intimiderend en assertief, maar tegelijk ook heel professioneel. Niemand heeft belang bij een botsing.”

Vansina waarschuwde tegelijk ook dat Rusland een sterk defensienetwerk heeft opgebouwd, zoals luchtafweerraketten aan de grens met de Baltische landen en een nieuwe generatie van gevechtsvliegtuigen. “Wij vliegen hier omdat de Russen dat toestaan”, zei hij. “Als zij dat verbieden, dan kan de NAVO hier niet meer vliegen.” Om die reden denkt de verdragsorganisatie steeds meer aan bijvoorbeeld nieuwe vliegtuigen die onzichtbaar zijn op de radar, aldus Vansina.

Na december zit de ‘air policing’-missie voor de Belgen erop. Italiaanse Eurofighters nemen dan hun rol over. Vanaf september volgend jaar zullen vier Belgische F-16’s gedurende vier maanden opnieuw instaan voor de bescherming van het Baltische luchtruim, maar dan vanuit een basis in Litouwen, waar de Belgen eerder ook al waren ingezet.