Direct naar artikelinhoud

Gemeentelijke belastingen stijgen ook dit jaar nauwelijks - Hagenaars hebben laagste woonlasten

De woonlasten, zoals de rioolheffing, gemeentelijke onroerendezaakbelasting en de afvalstoffenheffing, zullen dit jaar 'zeer beperkt' stijgen. Dat blijkt dinsdag uit het jaarlijkse onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo). Gecorrigeerd voor inflatie dalen die lasten gemiddeld zelfs.

Gemeentelijke belastingen stijgen ook dit jaar nauwelijks - Hagenaars hebben laagste woonlasten
Beeld anp

Huurders betalen dit jaar 1 euro meer (0,3 procent) aan gemeentelijke lasten, woningbezitters 4 euro (0,6 procent). Deze 'zeer beperkte' stijging is geen nieuwe trend, maar al sinds 2010 zichtbaar. Wel is het voor het eerst dat de stijging van alle drie de tarieven lager is dan de inflatie, zegt Coelo-woordvoerder Corine Hoeben. 

De verwachte inflatie voor 2018 bedraagt circa 1,6 procent. 'Dat is uniek, want dat betekent dat gemeenten relatief minder geld binnenkrijgen.' Ook is het opvallend dat de rioolheffing nauwelijks stijgt, zegt Hoeben. 'Deze heffing steeg de afgelopen jaren flink, omdat er veel moet gebeuren aan oude rioolbuizen die er in sommige gemeenten al vijftig jaar liggen.'

Minder inkomsten, hogere uitgaven voor gemeenten

Het is opvallend dat de gemeenten hun belastingen niet verhogen, terwijl ze dus minder inkomsten hebben en hogere uitgaven. Sinds 2015 zijn de gemeenten namelijk verantwoordelijk gemaakt voor de jeugd- en thuiszorg en het aan werk helpen van arbeidsbeperkten.

Het gaat economisch beter, gemeenten verdienen meer aan grond, zegt Hoeben. Toch is de terughoudendheid om de lasten voor burgers te verhogen niet gemakkelijk te duiden. De naderende gemeenteraadverkiezingen in maart kunnen de verklaring niet zijn, denkt Hoeben: 'Vorig jaar was de stijging nog beperkter.' Ook de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft geen pasklaar antwoord. 'De economie trekt weer aan en gemeenten proberen de lasten, zoals afvalheffingen, zo laag mogelijk te houden omdat die iedereen raken', aldus een woordvoerder.

Zo houdt de gemeente Tilburg, waar de woonlasten met 1,6 procent dalen, de ozb bewust laag. 'We willen de onroerendezaakbelasting niet als dekkingsbron voor onze plannen gebruiken', aldus een woordvoerder. 'Dat is een politieke keuze. En we drukken de kosten ook door een betere afvalinzameling en -verwerking.'

Een nieuw, voordeliger contract met het afvalverwerkingsbedrijf ligt ook ten grondslag onder de daling (-2,1 procent) van de gemeentelijke lasten in de gemeente Middelburg, zegt beleidsadviseur belastingen John Tapahary. 'Dat scheelt tonnen en dat verrekenen we in het tarief.' Middelburgers betalen dit jaar 7,3 procent minder afvalstoffenheffing. 'En dat wordt nog lager als consumenten beter afval gaan scheiden, zegt Tapahary. 'Daar gaan we ook in investeren.'

Woonlasten in Den Haag het laagst

De verschillen tussen de gemeenten zijn groot. Zo zijn de woonlasten voor Haagse woningbezitters met jaarlijks 546 euro het laagst, maar betalen huiseigenaren in Delft 843 euro. Arnhem verlaagt de lasten het meest (2,3 procent), Apeldoorn telt er juist 4,7 procent bij op. Maar deze laatste stad verlaagde vorig jaar de gemeentelijke lasten juist, zegt Hoeben. 'Dan is zo'n stijging niet zo spectaculair.'

Belastingen, vooral de ozb, dekken gemiddeld 16 procent van de gemeentelijke begroting. De rest wordt gedekt met geld van het Rijk, waaronder de bijdrage uit het Gemeentefonds. Arno Korsten, hoogleraar bestuurskunde in Maastricht, vindt niet dat gemeenten hogere uitgaven meteen moeten doorbelasten aan hun inwoners: 'Je moet financiële nood niet meteen doorschuiven naar de burger. Gemeenten kunnen prima de tering naar de nering zetten, zo blijkt. Door even geen personeel aan te nemen of nieuwe projecten te doen en gewoon goed op de winkel te passen.'

Het Coelo onderzocht de tarieven in de 38 grootste gemeenten, waar 40 procent van de Nederlandse bevolking woont. Dat beeld zal onder kleine gemeente naar verwachting niet veel anders zijn. Al is dat niet altijd zo geweest. Hoeben: 'Tijdens de crisis week dit af, omdat kleinere gemeenten relatief minder vet op de botten hadden.'