Stevige debatten, zware confrontaties, maar ook hilarische momenten tekenen gemeenteraad onder De Wever I

Burgemeester Bart De Wever (N-VA) neemt vanavond afscheid van een groot deel van de gemeenteraadsleden. Het is de laatste zitting van deze legislatuur onder een coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld. De Wever II gaat in januari naar alle waarschijnlijkheid verder met N-VA, sp.a en Open Vld.

De Wever omschrijft politiek wel eens als “schitterend theater met slechte acteurs”. Vanop de persbanken zaten we elke maand, zes jaar lang, op de eerste rij voor deze voorstelling. Hoewel de plot voorspelbaar was - de meerderheid keurde de eigen voorstellen goed en schoot die van de oppositie af- zaten we toch geregeld op het puntje van onze, weliswaar oncomfortabele, stoel.

Als voorzitter van de gemeenteraad aanschouwt De Wever het maandelijkse theater allesbehalve stoïcijns. Wat hij denkt over een bepaalde tussenkomst, is duidelijk af te lezen van zijn gelaatsuitdrukking. Rollende ogen. Het hoofd rustend in zijn handen. Cynische blik. Met als trouwe houvast tijdens de lange uren gemeenteraad een glas cola zero.

Omwenteling

Dat Antwerpen een politieke omwenteling kende na de verkiezingen in 2012 was op de installatievergadering van de nieuwe gemeenteraad al meteen voelbaar. Sp.a had de nederlaag nog niet verteerd. De socialisten vonden dat hun zitjes op de meerderheidsbanken waren gekaapt door N-VA. De afkeer bleek al duidelijk in de eerste tussenkomst van sp.a-gemeenteraadslid Robert Voorhamme. Hij riep de nieuwe raadsleden op om de eed af te leggen volgens het boekje, “en als het kan met gebogen arm”.

De moeilijke relatie ging verder dan alleen een andere politieke visie. Bij sommige raadsleden van N-VA enerzijds, en Groen, PVDA en sp.a speelde een duidelijk persoonlijke aversie.

Dat werd nog het meest zichtbaar na afsluiten van de raadscommissies en de gemeenteraad. Voor het aantreden van N-VA in de stuurcabine van de stad zakten politici van verschillende partijen af naar hetzelfde café. Over de partijgrenzen heen werd er getrakteerd. De uitzondering was Vlaams Belang, dat ook buiten de raad in een cordon sanitaire zat, ineen café apart. Met het aantreden van het nieuwe bestuur in 2013 zat elke fractie plots aan een eigen tafeltje. Als journalist was het laveren tussen de tafeltjes, om te beletten dat de indruk zou ontstaan dat de ene politieke partij meer aandacht zou krijgen dan de andere. In de loop van de legislatuur waaierden de politieke fracties uit naar elk hun eigen etablissement in de buurt van de Grote Markt. Samen in één café zitten was voor sommigen blijkbaar nog moeilijker dan samen in de raad zetelen.

Woordenwisseling

De Antwerpse gemeenteraad baadde zes jaar lang in een pre-electorale koorts. Dat had het voordeel van de duidelijkheid. De verschillen tussen links en rechts werden nog nooit zo scherp gesteld. De hoofdmoot van de werkzaamheden van de gemeenteraad bestaat uit het stemmen over tientallen besluiten, maar wie tijd van wachten had, werd getrakteerd op stevige woordenwisselingen. Over de jaren heen ontstonden er ook vaste sparringpartners. Een raadscommissie was niet geslaagd als schepen Koen Kennis (N-VA) en Wouter Van Besien (Groen) elkaar niet een paar keer in de gordijnen hadden gejaagd. Al bleef hun steekspel nog binnen de perken van het politieke theater. Tussen schepen Rob Van de Velde (N-VA) en raadslid Joris Giebens (Groen) komt het allicht nooit meer goed.

Het debat was niet altijd even hoogstaand. De schroom om elkaar van alles en nog wat te verwijten, was weggevallen. We hoorden woorden, ongekend voor het Schoon Verdiep. “Stop met memmen”. “Fooraap!” “Schijnheilig paterke!” Beschuldigingen over leugens en vermeende corruptie werden over en weer geslingerd. Journalisten zochten geregeld bevestiging bij elkaar. Hadden we dat nu wel juist gehoord?

Er werden ook enkele nieuwe beschrijvingen de wereld ingestuurd, zowel bewust als onbewust. Zo had Filip Dewinter (Vlaams Belang) het over ‘hemafrodieten’, in plaats van hermafrodieten. Hij liep daar niet zo hoog mee op, zo bleek. “Hemafrodieten, zijn dat mensen die verslaafd zijn aan winkelen in de Hema?”, vroeg De Wever zich af.

Hevige debatten zorgden ook voor lange zittingen. Dat werd sommige raadsleden wel eens te veel. Vic Van Aelst, bijvoorbeeld, N-VA-raadslid op jaren. “Maria, Jozef, stop nu toch eens”, riep hij op een keer uit. “Ik wil niet meer luisteren naar dat mens. Het is genoeg geweest, mens.” Dat ‘mens’ was toenmalig Groen-fractieleidster Meyrem Almaci die in de late uurtjes en in het heetst van het debat over haar spreektijd ging.

Voor u denkt dat de raadsleden continu met getrokken mensen tegenover elkaar stonden, er waren ook mooiere momenten. Zo peilde Jean Goedtkindt (N-VA) welgemeend naar de zwangerschap van zijn overbuur Freya Piryns (Groen). Burgemeester De Wever schonk een kruippakje aan d kersverse vader Wouter Van Besien (Groen). En er groeide ook respect tussen raadsleden die weliswaar andere ideeën koesteren, maar wel hun dossiers kennen en niet uit de bocht gaan bij discussies.

Visboer

Om een einde te maken aan het overschrijden van de spreektijd - en komaf met gemeenteraden die over twee dagen lopen - werd de aftelklok geïntroduceerd. Bij het testen van de klok had niemand eraan gedacht om de tijd volledig naar nul te laten lopen. Gelukkig maar, want anders waren we verstoken gebleven van het meest hilarische moment van de voorbije zes jaar. De aftelklok had namelijk een nogal opmerkelijke manier om sprekers de mond te snoeren. Wie over zijn of haar tijd ging, kon op het scherm van de klok een niet mis te verstane boodschap lezen. ‘Uw moeder was een hamster’. Of: ‘Jij bent een visboer’. En ook wel: ‘Rot op, jij imbeciel’. Burgemeester De Wever zag er de grap wel van in, maar bij de volgende zitting werd toch maar een andere aftelklok geïnstalleerd.

Ook nieuw de afgelopen zes jaar: de intrede van de sociale media en de tablet. Debatten werden duchtig verdergezet via Wifi en 4G. De grens tussen de reële en de virtuele wereld vervaagde. Dat werd pijnlijk duidelijk toen Meyrem Almaci het woord wou nemen in de gemeenteraad om te reageren op een opmerking van schepen Rob Van de Velde (N-VA)… op Twitter.

Benieuwd wat de komende zes jaar ons zullen bieden. Een deel van de cast is vervangen door andere acteurs. Maar we blijven rekenen op schitterend theater.