Twee kleppers in de cinema: grand écart voor ‘Girl’ en een ruimtereis in ‘First Man’

“Ik wil geen voorbeeld zijn”, zegt Lara ergens halverwege de film. “Ik wil gewoon een meisje zijn.” Girl gaat over een ballerina die haar jongenslichaam eraf wil dansen: het is dus een film over transgender zijn, over ­iemand in volle geslachtsverandering. Maar net als Lara laat de film zich daar niet tot beperken. Meer dan een film over een kwestie, is Girl een gevoelig artistiek drama, over iemand die ervoor vecht om zichzelf te zijn – en zichzelf te zien.

Ga één keer kijken naar Girl en je bent aangegrepen. Ga twee keer kijken en je bent nog meer onder de indruk. Lukas Dhont, een ­Gentenaar van 27, heeft wellicht het strafste Vlaamse debuut ooit afgeleverd. Niet voor niks kreeg Dhont de Caméra d’or in Cannes, de prijs voor beste debuut.

Met coscenarist Angelo Tijssens, actief bij theatergroep Ontroerend Goed, verweefde hij de ontbolstering van een meisje in een jongenslichaam met die van een ballerina. Zoals dansers hun lichaam in bochten wringen om uiteindelijk heel naturel over te komen, zo pijnigt Lara ook haar eigen lijf om meer zichzelf te ­worden.

Victor Polster

Kijk hoe de camera van Frank van den Eeden (The Invader, ­Home) inzoomt op haar voet, die ze balt tot een vuist: dit is het ­wapen van de ballerina, zij is een vechter. Tot in de details is aan ­alles gedacht, zoals het eerste woord dat je hoort: “Lara”, gefluisterd door haar broertje. Hij geeft meteen het thema van deze film weer: identiteit, een van dé thema’s waarmee de hedendaagse mens worstelt. Het is door haar naam te zeggen dat zij wordt wie zij is. Wanneer het broertje later haar jongensnaam zegt – de naam die ze kreeg bij haar geboorte – is dat het pijnlijkste dat hij haar kan aandoen.

De kleinste scène is van belang, zoals wanneer Lara zelf gaatjes boort in haar oren om er een ­oorbel in te steken. Dat is vertellen in beeld: dit is iemand met een hoge pijngrens, iemand die bereid is ver te gaan om zichzelf te ­worden; tegelijk is het iets dat ­zoveel meisjes ooit doen. Want dat is zij: een meisje. Iedereen ziet haar zo, alleen zijzelf nog niet. Zij is, ­zoals elke tiener, ongeduldig. Ze wil al een vrouw zijn nog voor ze meisje is.

Girl vraagt niet om je empathie: de film roept ze op, als vanzelf. Dat is ook te danken aan een geweldige hoofdrolspeler: Victor Polster ís Lara – zwijgend, maar vastberaden. Wat een vondst: ­iemand van zestien die kan ballet­dansen, acteren én je aandacht grijpen. Dat hij een jongen is, is irrelevant. Hij is een acteur, en wat voor een. Hij draagt deze film, én het inlevingsvermogen van de kijker.

Spiegel

Veel films over transgenders kaarten het probleem aan van buitenaf: ze gaan over de afkeurende blik van de buitenstaander, zoals in The Danish Girl, Una Mujer Fantástica of in een verder verleden The Crying Game. Dhont gaat daaraan voorbij. Zeker, er zijn pesterijen van klasgenoten, zo is de wereld. Maar Lara heeft ook een liefhebbende, begripvolle vader (Arieh Worthalter) en krijgt alle steun van medisch personeel. Het is niet tegen de buitenwereld dat ze vecht, het is voor zichzelf. Girl is een drama, maar dan toch een optimistisch.

Bijna duizend Belgen kregen de voorbije 25 jaar een verandering van geslacht in het bevolkingsregister. Transgender Infopunt rekent erop dat zo’n 30.000 Belgen zich anders voelen dan het geslacht waarmee ze geboren ­werden. Maar zowat iedere mens weet wat het is om te vechten om jezelf te zijn, en om jezelf te aanvaarden zoals je bent. Girl is een kwestie van in de spiegel te kijken.