Midden maart maakte het Antwerpse stadsbestuur bekend dat het Maagdenhuis in de Lange Gasthuisstraat vanaf 2024 een nieuwe invulling krijgt. Tot 2027 nemen sociaal-culturele organisaties Tutti Fratelli en Gatam er hun intrek. Daarnaast krijgt een deel van de collectie van Museum Mayer van den Bergh er een plaats. De kerncollectie van het Maagdenhuis blijft in die periode behouden.

LEES OOK. Maagdenhuis krijgt nieuwe culturele invulling: “Een brug tussen heden en verleden”

Dat is niet bepaald naar de zin van Dirk Luyten, een sociaal wetenschapper die als curator en gids nauw verbonden is aan het Maagdenhuis. “De plannen lijken veelbelovend. Ik vrees echter dat het verhaal van de Antwerpse zorg verloren zal gaan door de nieuwe culturele invulling.”

“Door de komst van de nieuwe spelers wordt de kerncollectie van het Maagdenhuis ondergebracht in een lokaaltje van 20,66 vierkante meter. 343 stukken uitstallen op zo’n kleine oppervlakte. De stad mag me toch eens uitleggen hoe ze dat gaat doen.”

“Naast ruimte wordt er ook personeel afgesnoept”, gaat Luyten voort. “Medewerkers van het Maagdenhuis kregen te horen dat ze hun geluk elders mogen gaan beproeven. Zonder personeel kan je onmogelijk het historische verhaal van de Antwerpse zorg vertellen.”

Luyten vermoedt dat de stad bezig is met een saneringsoperatie in de culturele sector. “En dat proces gaat van start bij het Maagdenhuis. Een foute keuze, want Antwerpen heeft nood aan een oerdegelijk museum dat de lokale geschiedenis van de zorg, die ronduit fantastisch is, extra in de kijker te zet.”

Nieuw leven

Volgens schepen van Cultuur Nabilla Ait Daoud (N-VA) zal de waardevolle geschiedenis van het Maagdenhuis niet verloren gaan. “We blazen het historische pand nieuw leven in, maar blijven de kerncollectie van het Maagdenhuis tonen en het sociale en historische verhaal van de site vertellen. Het museale karakter blijft onaangetast.”

“Het personeel wordt door de hr-afdeling van de stad begeleid”, aldus Ait Daoud. “Voor enkele medewerkers van het Maagdenhuis blijft er een rol in de transitie naar de herdachte invulling, een personeelslid ging met pensioen, voor anderen is er een plek in andere musea of elders binnen de stedelijke diensten. Er vallen geen naakte ontslagen.”

Symbolisch protest

Desondanks trekt Luyten zondag naar het Maagdenhuis voor een symbolisch protest. “De geschiedenis van de Antwerpse zorg mag niet zomaar te vondeling worden gelegd op 20 vierkante meter. Daarom leggen we de Houten Clara, symbool van het Maagdenhuis, te vondeling. Een kleine replica weliswaar want in het kamertje dat rest, is er maar weinig plaats”, knipoogt hij.

“Iets of iemand te vondeling leggen is voor mij een teken van menselijkheid, liefde en hoop. Je gooit het niet weg, maar hoopt dat het door iemand anders wordt opgepikt en het zo een betere toekomst tegemoet gaat. Dat is precies waar wij op hopen wat betreft de toekomst het Maagdenhuis.”

“Voor het langetermijnverhaal wordt nu een businessplan uitgewerkt”, pikt Ait Daoud in. “Een met garantie voor permanente ontsluiting van de kerncollectie en in dialoog met de partners uit het kortetermijnverhaal of aangevuld met anderen.”