Hendrik Bogaert:“Wij pleiten voor een inclusieve samenleving: iederéén hoort erbij”

Volgens een perslek heeft het flink gestoven op de fractievergadering van de CD&V donderdagmorgen. Kris Peeters zou zich boos hebben gemaakt omdat Hendrik Bogaert bij de eersten was dinsdagochtend om de kandidatuur van Berger te bekritiseren. Bogaert zelf wil daar niet op ingaan: “Je moet daar in vertrouwen kunnen discussiëren.”

Hij zegt ook dat hij pas getweet heeft nadat Els Van Hoof, die nog aan het hoofd heeft gestaan van Vrouw en Maatschappij – zeg maar de CD&V-vrouwen – op Radio 1 haar afkeuring had verwoord.

En toen kwam uw tweet.

Hendrik Bogaert: Ja. Daar stond in: ‘Wie geen hand wil geven aan vrouwen hoort niet op de lijsten van CD&V omdat het in strijd is met onze basiswaarden. #genderequality.’ Je moet niet alleen zeggen dat er gelijkheid is tussen man en vrouw, je moet dat ook uitdrukken, bijvoorbeeld door de hand te reiken.

Heeft dat met gelijkheid te maken? Andersom geven chassidische vrouwen ook geen hand aan een man. Het is meer een soort van preutsheid, niemand aanraken buiten de eigen relatie.

Het gaat verder dan dat. Het gaat in zulke gemeenschappen om ethisch zeer conservatieve systemen die zijn bedacht door mannen. Een Nederlandse filosoof noemde dit “de koninklijke heerschappij” van de man. Die zorgt goed voor de vrouw, maar staat er hiërarchisch boven. Dat botst met onze cultuurchristelijke waarden die je ook terugvindt in de verlichting, in de Franse revolutie, in de West-Europese traditie. Geen hand willen geven is dan een gebrek aan respect. Dat is ook het standpunt van de partij.

Waarom waren de Antwerpse CD&V’ers niet tot die conclusie gekomen?

Het is aan onze voorzitter Wouter Beke om de lijnen uit te zetten. En Kris Peeters? Ik deel aan

niemand lessen uit. Het is belangrijk om te zien tot welke architectuur voor de samenleving we van hieruit komen. Wat ik zeker apprecieer aan Kris Peeters is dat hij geprobeerd heeft een gesloten gemeenschap te ontsluiten.

Was dat niet gewoon politiek opportunisme?

Dat vind ik niet. Het past in ons streven naar een inclusieve samenleving, waar iedereen bijhoort. Het is precies wat we ook doen op sociaaleconomisch vlak: als iemand uit de boot dreigt te vallen, dan stoppen we en helpen we die persoon, zodat we samen verder kunnen.

Met uw pleidooi voor een algemeen hoofddoekenverbod klonk u minder inclusief.

Dat is de grote discussie die nu aan de gang is. Je hebt het Angelsaksische concept waarin iedereen min of meer zijn zin doet. Dan krijg je een samenleving met subsamenlevingen, zoals in Londen, een schitterende stad, maar ook met allemaal verticale silo’s. Het alternatief is het Europese continentale model. Je probeert iedereen erbij te houden, iedereen te omsluiten, op basis van een aantal gemeenschappelijke waarden. En je vraagt mensen om inspanningen te doen om daar bij te horen.

Ja, maar intussen heeft Kris Peeters, die al moeilijk lag bij sommige partijleden, een serieuze klap gekregen.

Ach, ik heb in de loop der jaren gemerkt dat barometers volatiel kunnen zijn. Journalisten schrijven vanuit de emotie van de dag. Wie denkt dat Kris Peeters nu in de touwen hangt, zal snel merken dat het tegendeel waar is.

Aron Berger zei op de radio fijntjes dat er binnen zijn ultraorthodoxe gemeenschap raakpunten zijn met de N-VA.

Als Bart De Wever meent dat hij welkom is, dan moet hij dat weten. Ik stel die lijst niet samen. Maar ik zie het niet zo snel gebeuren.

De CD&V zit al langer in een spagaat. Denk aan uw hoofddoekenverbod, terwijl Mieke Van Hecke daar juist heel tolerant voor is.

Ja, het spagaat is wijd. Maar, nogmaals, niet op persoonlijk vlak, hè. Kris Peeters is een klasbak, een absolute leidersfiguur. Ik kan het goed vinden met hem, al kan het op inhoudelijk vlak botsen. Idem met Mieke. Ik geloof niet in die verregaande vrijheid, wel in een lichte interventie, bijvoorbeeld op scholen. Ik zie in mijn partij een toenadering in de richting van mijn standpunt, dat ik heb beschreven in mijn essay van december.

De reacties toen, onder meer van Herman Van Rompuy, waren vernietigend. Hij noemde uw verhaal “triest” en nog rechtser dan het Vlaams Belang.

Het is waar dat de reacties van sommigen zeer hevig waren. Maar er is een toenadering in het officiële standpunt van de partij. Als een meisje van 12 in een publieke ruimte een hoofddoek draagt, dan ben ik daar niet positief over. Ik denk dat er nuances te vinden zijn tussen mijn persoonlijk standpunt en dat van de partij.

U beweert veel steun te krijgen uit de basis.

Ik wil dat vuur niet terug oppoken. Maar ik denk dat we ook nu, in de discussie over de Antwerpse situatie, op de koers van 95% van de leden zitten.

Ook Pieter De Crem, staatssecretaris, vindt dat de partij de aansluiting verliest met de achterban.

Ik heb nooit kritiek gehad op de partij, ook nu niet. Maar er zijn zeker belangrijke raakvlakken met Pieter en met andere collega’s. Er is een zekere spanning, maar dat mag. Ik duw en push op dit terrein, zoals collega-parlementsleden inzetten op andere dossiers. Het is belangrijk dat onze leden gehoor vinden bij de partij, binnen ons ideologisch kader. Dat we aan hen goede antwoorden kunnen geven.

U bedoelt eigenlijk dat de partij een stap verder zou moeten gaan?

Het gaat om de grote vraag die je nu overal ziet, de onderhandeling tussen het cultuurchristendom, het humanisme, de westerse waarden en aan de andere kant de cultuurislam. Er is wat bezig. Mensen zoeken ambassadeurs die hun normen en waarden verdedigen, die opkomen voor hun cultuurchristelijke gemeenschap.

Moet daarom de CD&V een stap verder gaan?

We moeten dit dagelijks expliciteren. Zoals nu gebeurd is. En waarden zitten ook in je sociaal-economische keuzes, zoals Obama vaak zei. Je moet in elk dossier aangeven wat je drijft.

De N-VA scoort op dit terrein tweet na tweet.

Wij staan voor twee aparte ideologische en filosofische stromingen, christendemocraten naast Vlaams-nationalisten. Maar er zijn ook belangrijke raakvlakken en dat moet je ook durven zeggen. Ook met de andere partijen trouwens. Je moet ook durven zeggen wat het verschil is.

De helft meer stemmen, om te beginnen.

Een volkspartij wordt niet alleen gedefinieerd door het aantal stemmen. Al zijn we kleiner, toch zijn wij de eerste volkspartij, omdat we veel meer overspannen. En al trek en duw ik in een bepaalde richting, dat wil toch niet zeggen dat ik het vaak eens ben met de N-VA.

Wat is het grootste verschil?

Dat wij gaan voor een inclusieve samenleving. Wij omarmen iederéén in ons concept. Een zekere integratiedruk is nodig, en die moet groter zijn dan in het verleden. Maar de bedoeling is dat iedereen erbij hoort. De N-VA heeft een splitsende retoriek. De mensen zijn bang, ze vrezen dat de demografie in het voordeel speelt van de cultuurislam. Bij de N-VA spreekt men van soumission, ‘onderwerping’. Daarom vraagt de bevolking om ambassadeurs.

In De Standaard schreef Karel Verhoeven dat hij in de nieuwe, unanieme afkeer voor ‘gebruiken’ die niet compatibel zijn met het cultuurchristendom een gevaarlijk hellend vlak ziet, met verwijzing naar ‘eeuwen jodenhaat’.

Dat is een karikatuur. Ik erken absoluut de vrijheden van de ander. Je kunt niet iemand verplichten om iemand anders een hand te geven. Daar stopt het hellend vlak bij mij. Maar dat betekent niet dat ik het leuk moet vinden, dat ik vormen van discriminatie moet goedkeuren. Ik heb overigens ook vrienden onder joods-orthodoxen en moslims.

Hoe komt de CD&V hieruit?

Dit is een terugslag geweest. Maar soms moet je een kalibratie doen. In die zin was dit ook een beetje een bevrijdende katharsis, een loutering. Dit kan ons een duw vooruit geven. Het is goed voor ons om te weten wat we zijn en wat niet. Ik ben hier absoluut niet pessimistisch in.