Exit gaat de Catalanen geld kosten
Een Catalaan heeft een hamer nodig om een spijker in de wand te slaan. Hij roept zijn zoontje en vraagt of die even bij de buurman een hamer wil lenen. Het zoontje komt na korte tijd terug: ‘Papa, hij wil die hamer niet uitlenen. Hij zegt dat de hamers hem niet op de rug groeien.’ ‘Oké,’ antwoordt de vader, ‘pak dan mijn eigen hamer maar uit de gereedschapskist.’
In Spanje gaan talloze grapjes rond over de spreekwoordelijke zuinigheid van de Catalanen. Dat de 7,5 miljoen Catalanen nu onafhankelijkheid nastreven, zal vooral te maken hebben met het feit dat ze denken beter op de centen te kunnen passen dan de (andere) Spanjaarden.
Uiteraard worden officieel politieke en culturele verschillen als reden voor de afscheiding genoemd, maar bijna altijd zitten daar economische motieven achter. De Catalanen dragen op dit moment meer bij aan de begroting van Spanje dan ze via overheidsbestedingen terugkrijgen. Na een ‘Catalexit’ zouden ze 4 tot 6 procent van het nationaal inkomen meer te besteden hebben, zo rekende ING voor in het rapport De kosten om alleen te zijn. Alleen, dat voordeel verdwijnt als sneeuw voor de zon, zeker als Catalonië na zijn onafhankelijkheid ook de EU en de eurozone moet verlaten, en daar lijkt het nu op.
De economie is totaal afhankelijk van Spanje en de rest van Europa. De helft van de Catalaanse export gaat naar de rest van Spanje. Van de andere helft gaat driekwart naar de EU. Portugal is een grotere afnemer van Catalaanse producten dan de VS, China en Japan samen. Barcelona en de kust halen het meeste geld binnen via toerisme. Als een meerderheid van de bevolking voor onafhankelijkheid kiest, dreigt een lange periode van grote onzekerheid. De consumptie valt terug en buitenlandse investeringen storten in. In het gunstigste geval zullen de zuinige Catalanen uit voorzorg meer geld oppotten op spaarrekeningen, wat tot stagnatie kan leiden. In het ergste geval ontstaat, bij het uitzicht van een eigen munt, een bankrun.
De schuld van Catalonië wordt nu voor het grootste deel via Madrid gefinancierd. Maar de rente op het deel van de obligaties dat door Catalonië zelf is uitgegeven, is dit jaar fors opgelopen en ligt nu 0,2 procent boven die van Spanje.
Om nog een grapje erbij te halen: Een Catalaan scheurt het oude behangetje van de muur. De buurman vraagt of hij zijn kamer gaat opknappen. ‘Nee,’ zegt de man, ‘ik ga verhuizen.’ In een onafhankelijk Catalonië zou zoiets weleens bittere werkelijkheid kunnen worden. <
