Stijgt uw loon automatisch 1,1%? Moet u opslag vragen aan uw baas? Wij beantwoorden de belangrijkste vragen
Momenteel onderhandelen 4 vrouwen en 6 mannen over hoeveel de lonen de volgende twee jaar mogen stijgen. Dat wordt allicht 1,1 procent. Misschien krijgt de bouwvakker dat en de bankbediende niet. Misschien stijgt uw loon in één keer, misschien in twee of drie keer. Specialisten van vakbonden en werkgeversorganisaties geven alle antwoorden op vragen over de loonnorm.
WAT IS DE LOONNORM?
Vakbond ACV: “De loonnorm is het percentage dat onze brutolonen maximaal mogen stijgen. Let op: die stijging komt bovenop de baremieke stijging (hoe langer we in een bedrijf werken, hoe meer loon we krijgen) en de indexstijging (aanpassing van onze lonen aan de levensduurte).”
WAAROM IS UW LOONSTIJGING AAN BANDEN GELEGD?
Unizo: “Om onze bedrijven concurrentieel te houden. Als de baas steeds meer loon moet betalen, blijft er minder over om bijvoorbeeld nieuwe kranen te kopen, waardoor hij op den duur minder concurrentieel wordt. Of nog: doordat de baas zijn bouwheren steeds duurdere facturen stuurt – om de lonen te kunnen betalen – daalt zijn concurrentiekracht. In 1996 voerde toenmalig premier Jean-Luc Dehaene de loonnorm in . Dat euh… loont. Als Ineos, een van de grootste chemieconcerns ter wereld, naar Antwerpen komt, is dat ook omdat ze weten dat de lonen hier niet de pan uitswingen.”
HOE WORDT BEPAALD HOEVEEL ONZE LONEN MOGEN STIJGEN?
ACV: “Dat is allereerst de taak van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB). Daarin zetelen 48 vertegenwoordigers van werkgevers-, werknemers- en consumentenorganisaties. Zij kijken naar wat de lonen de volgende twee jaar gaan doen in onze buurlanden Frankrijk, Duitsland en Nederland. Daar zullen de lonen de volgende twee jaar met 5,6 procent stijgen. Van dat percentage trekt de CRB onder meer nog de verwachte indexstijging af. Wij passen onze lonen immers aan de index aan, de buren niet. Blijft dus over: Zo komt de CRB uit op 1,1 procent maximaal beschikbare marge.”
EN DIE STIJGING MOETEN DE BAZEN AAN HUN WERKNEMERS DUS BETALEN?
Unizo: “Nee. De maximaal beschikbare marge is een plafond. Werkgevers zijn niet verplicht de lonen tot dat plafond te laten stijgen. Ze kunnen een nieuw, lager plafond bedingen maar dan wel in overleg met de vakbonden. Die onderhandelingen starten dus vandaag. Het resultaat daarvan heet de loonnorm of de loonmarge.”
WIE ZIT AAN DE ONDERHANDELINGSTAFEL?
VBO: “De gesprekken worden gevoerd door de Groep van Tien. Die bestaat uit de belangrijkste onderhandelaars van de sociale partners. De sociale partners, dat zijn de werkgevers (vertegenwoordigd door werkgeversorganisaties) en de werknemers (vertegenwoordigd door vakbonden). Elke groep heeft vijf afgevaardigden. Zitten rond de tafel voor de werkgevers: Pieter Timmermans (VBO), Monica De Jonghe (VBO), Pierre-Frédéric Nyst (UCM), Danny Van Assche (Unizo) en Sonja De Becker (Boerenbond). Zitten rond de tafel voor de werknemers: Miranda Ulens (ABVV), Robert Vertenueil (FGTB), Marc Leemans (ACV), Mario Coppens (ACLVB) en Marie-Hélène Ska (CSC).
KRIJGT IEDEREEN DAN AUTOMATISCH DIE LOONSTIJGING?
Unizo: “Neen. Heel belangrijk: de loonnorm geldt enkel voor wie in de privé werkt, niet voor ambtenaren. Maar niet iedereen in de privé krijgt diezelfde loonstijging. Nadat de Groep van Tien de loonnorm of loonmarge vastlegde, beginnen de onderhandelingen op sectorniveau. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de bouw zeer goede jaren kent en zegt: oké, wij kunnen onze mensen wel 1,1 procent meer betalen. Of dat de bankensector moeilijke jaren doormaakt en zegt: wij kunnen maar 0,3 procent loonstijging betalen. Of een sector kan ook zeggen: het gaat te moeilijk, onze lonen stijgen niet.”
IK WERK IN DE BOUW. MIJN SECTOR KWAM EEN LOONNORM VAN 1,1 PROCENT OVEREEN. MOET IK DIE STIJGING DAN AAN DE BAAS GAAN VRAGEN?
ACV: “Nee. Het loonnormakkoord wordt meegenomen in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Iedereen die onder die cao valt, profiteert mee van die loonnorm. Het is dus niet nodig dat we straks massaal het kantoor van de baas binnenstappen en een aanpassing aan de loonnorm vragen. Gewoon wachten tot de nieuwe cao in werking treedt. Dan weet je ook of je loon in één, twee of drie keer stijgt.”
WAT KAN EEN BAAS NOG DOEN WANNEER ZIJN BESTE WERKNEMER ZIJN VERTREK AANKONDIGT OMDAT HIJ BIJ DE CONCURRENT MEER KAN VERDIENEN?
VBO: “Dan kan hij die werknemer nog altijd een extra loonsverhoging of een bonus geven. De loonnorm geldt voor het collectief en zegt niets over de individuele verloning.”
