Na je dood zonder spoor in de natuur opgaan? Hier kan het

Sinds kort is er een decreet dat gemeentebesturen toelaat om zones aan te duiden als natuurbegraafplaats. Zoersels OCMW-voorzitter en Vlaams parlementslid Katrien Schryvers (CD&V) schreef de tekst van het decreet. “Heel wat mensen houden eraan om de as van hun dierbaren uit te strooien in zee, op de heide of in een bos. Maardat is bij wet verboden”, legt Schryvers uit. “Met het decreet willen we gemeentebesturen de kans geven openbare zones aan te duiden die voor dat doel bestemd zijn.”

Volgens Schryvers is er een maatschappelijk draagvlak. “De gemeenteraad van Zoersel stemde ermee in om drie plekken aan te duiden: een in elke deelgemeente. Voor de eerste zone in deelgemeente Halle, gelegen in de achtertuin van Villa Markey en vlak bij de begraafplaats, kregen we na de behandeling van één bezwaar een machtiging om het project te realiseren.”

Tuin van wijlen actrice Markey

Minister Joke Schauvliege kwam gisteren een inlandse herdenkingsboom planten in het bos. Op zich is de locatie al heel uniek. De gemeente Zoersel verwierf het domein via een legaat van de in de jaren zestig en zeventig zeer bekende actrice Yolande Markey. Bij haar overlijden op haar 82ste in 2013 schonk zij haar villa en tuin met achterliggend bos aan de gemeente, omdat ze sinds 1979 heel graag in Halle-Zoersel gewoond had. Haar zoon erfde alleen wat wettelijk verplicht was. Haar legaat aan de gemeente werd geraamd op een waarde van 2,2 miljoen euro. Buren zagen de actrice die laatste jaren nog maar zelden. Maar áls ze buiten kwam, was dat in stijl. Zelfs de vuilniszakken buitenzetten deed ze met een hoed op.

Het was Markeys laatste wens dat haar villa een culturele invulling zou krijgen. De Halse toneelvereniging Willen Is Kunnen nam daar intussen haar intrek.

Dat in haar bos nu de eerste natuurbegraafplaats van Vlaanderen komt, had Yolande Markey waarschijnlijk zelf nooit kunnen bedenken.

In het bosgedeelte zullen alleen afbreekbare urnes begraven kunnen worden of assen uitgestrooid. Lichamen begraven zoals in Nederlandse natuurbegraafplaatsen, is in Vlaanderen nog niet toegestaan.

Wandelen is toegestaan

Joke Schauvliege feliciteerde burgemeester Liesbeth Verstreken (N-VA) en het gemeentebestuur met de genomen beslissing. “Het decreet, met dank aan Katrien Schryvers, is er niet zomaar gekomen. Mensen willen steeds meer de natuur beleven. Er is nu een wettelijk kader.”

“Om de natuur niet of zo weinig mogelijk te belasten, mogen er op een natuurbegraafplaats geen versieringen of gedenkstenen worden gezet”, verduidelijkt schepen van Ruimtelijke Ordening, Natuurbeleid en Begraafplaatsen Danny Van de Velde (N-VA). “Nabestaanden kunnen de as van hun dierbaren alleen begraven in een biologisch afbreekbare urne met een deksel en eventueel vergezeld van een stekje of een zaadje van een inheemse boom. Dankzij die zaadjes of stekjes kan mettertijd een herdenkingsbos ontstaan.”

In het herdenkingsbos kan gewoon worden gewandeld en gespeeld door de kinderen. “Al is het uiteraard niet ingericht als een speelbos”, zegt Katrien Schryvers. “Het is dus niet zo dat kinderen zullen struikelen over uit de grond stekende urnen.”

Zoersel kreeg de machtiging van het Agentschap Natuur & Bos. Die mededeling verschijnt binnenkort in het Staatsblad en van dan af kunnen burgers op het terrein terecht. Om er gebruik van te maken, moeten de betrokken dat wél melden aan de begrafenisondernemer en/of aan de dienst Bevolking als het gaat om een eerder overlijden waarbij de nabestaanden nog een urne thuis hebben staan en de as alsnog in de natuur willen uitstrooien.

In Vlaanderen zijn er al ‘natuurlijke begraafplaatsen’ in het Schoonselhof in Antwerpen, De Eeuwige Tuin in Aalst, in Alsemberg en in Ninove, maar daar zijn wel nog herdenkingsplaatjes toegestaan. De tweede echte natuurbegraafplaats wordt later dit jaar in Limburg, in Rekem (Lanaken) geopend.

Nederland telt intussen al veertien natuurbegraafplaatsen. Daar staat een limiet van maximaal 150 à 175 urnes per hectare, omdat crematie-as een soort bemesting is. Bij te veel krijg je een andere bodembegroeiing. Groot-Brittannië heeft driehonderd natuurbegraafplaatsen. Daar is het concept al decennia ingeburgerd.