Direct naar artikelinhoud
Opinie

Niet traag, maar langzaam: Marc Didden zingt de lof van ‘Roma’

Niet traag, maar langzaam: Marc Didden zingt de lof van ‘Roma’
Beeld AP

Marc Didden is columnist en cineast. Hij schrijft over Roma, goed voor tien Oscarnominaties.

Iemand zei me: “Er gebeurt helemaal niets in die film.” En de mening van iemand anders klonk dan weer zo: “Er gebeurt zo ontzettend veel in en dan nog wel allemaal tegelijk, waardoor je niet weet waar je eerst moet kijken.” Een ware kenner schreef: “Een monochroom meesterwerk.” Deze kenner zegt daarop: “Meesterwerk.” Ja, voor één keer mag dat woord van stal. Maar monochroom? No way.

Mijn oogfunctie, die nog redelijk werkt, ontdekte ten minste dertien soorten zwart, talrijke versies van wit, en ook twee handvollen tinten grijs in het geweldige fresco dat zich op het reuzenscherm ontrolde. “De film is traag”, zei nog iemand anders die ik tegenkwam toen ik op weg was naar de bioscoop.

Achteraf sms’te ik hem de boodschap: “De film is niet traag. Maar langzaam.”

Marc Didden.Beeld Bob Van Mol

Mijlpaal

De Mexicaanse film Roma van regisseur, schrijver en cinematograaf Alfonso Cuarón is nu al, los van alle lof, bekroningen, oorkondes, statuettes die hem tegenwoordig te beurt vallen, en zullen vallen, een absolute mijlpaal in de filmgeschiedenis.

Dat komt doordat alle ingrediënten die zo’n mijlpaal nodig heeft om als dusdanig gevalideerd te worden (zie Citizen Kane, zie Le jour se lève, zie The Godfather, zie Heimat, zie La Meglio Gioventu, zie Taxi Driver) hier in overvloed aanwezig zijn en wel in de allerhoogste graad, en dat voor de volle duur van de film, zegge en schrijve 135 minuten.

Alfonso Cuarón hanteert op zeer stijlvolle wijze een fijn penseel en schildert daarmee in Roma een levensverhaal dat het zijne is of er toch in elk geval erg op lijkt, maar dat ook het verhaal is van zijn land, Mexico, in de woelige jaren 70, van zijn stad Mexico-Stad en meer bepaald de meer gegoede wijk die daar als Roma bekendstaat.

Cuarón nam de zeer wijze beslissing het tegelijk eenvoudige en zeer complexe verhaal niet vanuit zijn eigen standpunt te vertellen

Hij heeft het over zijn vader, zijn moeder, zijn oma, zijn broers en zusjes, zijn honden.

Hij heeft het over de films die hij toen zag. De auto’s waar zijn vader zo slecht mee kon rijden. De ijsjes die hij van mama kreeg ter compensatie van gezinsverdriet.

Maar Cuarón nam vooral de zeer wijze beslissing dat tegelijk eenvoudige en zeer complexe verhaal niet vanuit zijn eigen standpunt te vertellen, maar vanuit dat van de vrouwen die zijn vroege leven bepaald hebben. Zijn moeder, zijn zusjes, zeker. Maar vooral de twee volksvrouwen die in ruil voor een zeer laag loon en weinig appreciatie het erg burgerlijke en ook wel erg uiteenvallende doktersgezin boven water hielden.

Van water gesproken: de film begint met een lange sequens waarin een van die volksvrouwen – de genaamde Cleo, op exemplarische wijze vertolkt door Yalitza Aparicio – een lange gang een grondige schrobbeurt geeft. Daar wordt weinig bij gezegd. Af en toe gromt er een hond. En soms vliegt er een vliegtuig over met daarin mensen die doen wat Cleo beslist nooit doet: reizen.

Ontroerend

Terwijl ik die scène zag, vroeg ik me af hoe het kwam dat ik eigenlijk nog nooit in een film gezien heb hoe een vrouw een gang kuist. En ik vroeg me ook af hoe het kwam dat ik dit ogenschijnlijk banale gebeuren ongelofelijk ontroerend ging vinden. Ik zag mijn moeder voor me die in haar leven onze diverse gangen geschuurd heeft zonder daar één keer over te klagen. En ik zag alle vrouwen voor me die altijd en overal de kleine bedrijfjes staande houden die huishoudens eigenlijk zijn. Ik vond Yalitza Aparicio meteen mijn vrouw van het jaar. En ik besefte: de vrouw van het jaar is een kuisvrouw. Maar geen gewone. Of misschien net wel.

Ik zag alle vrouwen voor me die altijd en overal de kleine bedrijfjes staande houden die huishoudens eigenlijk zijn

Hoe zij een verhaal begint met de weg-en-weerbewegingen uit de olympische discipline van het poetsen, hoe zij het verhaal uren later doet aflopen met een gevecht tegen de huizenhoge golven van een wrede zee.

Daar is maar één woord voor: kunst.

Roma heet dus Roma, zegt de perstekst, omdat de buurt waar de film zich afspeelt en waar Cuarón opgroeide zo heet. Roma heet ook Roma, denk ik, omdat Cuarón over zijn stad in de jaren 70 vertelt, zoals Fellini dat in zijn Roma deed over zijn stad net na de oorlogsjaren.

En nog iets wat ik nergens las: Roma heeft de mooiste geluidsband die een film maar kan hebben. Ga de film dus niet alleen zeker zien, maar ook beluisteren.