Voor het eerst in vijf jaar razen de F1-coureurs weer over het circuit in Shanghai. De terugkeer van het Formule 1-circuit naar China heeft dan ook een symbolisch karakter. "Dit is een belangrijk moment voor de sport", zegt Mercedes-teambaas Toto Wolff.
"China is de grootste automarkt ter wereld en de op een na grootste economie (na de VS, red.). China is cruciaal voor de mondiale invloed van de sport. De groei van de Formule 1 is de afgelopen jaren positief geweest en China is een sleutelmarkt om dat voort te zetten."
Duitsland of Frankrijk kunnen ook sleutelmarkten worden genoemd, maar die landen vol autosporthistorie werden genadeloos van de kalender geknikkerd. China krijgt een voorkeursbehandeling, maar leeft autosport daar wel? De in Hongkong woonachtige NU.nl-analist Ho-Pin Tung zag de afgelopen jaren een verandering. "Het is zeker gegroeid. Er zijn veel nieuwe raceklassen, met veel Chinese coureurs.
"Die zijn niet van Formule 1-kaliber, maar het geeft wel aan dat de sport in de breedte is gegroeid. Voorheen waren er maar twee lokale kampioenschappen en dat was het dan. Nu is de kweekvijver voor racetalent enorm gegroeid."
Formule 1 werd ook steeds populairder in China, ondanks de afwezigheid van de sport in het land. Netflix-documentaire Drive to Survive had ook hier invloed. "Je hebt weliswaar geen Netflix in China, maar er zijn ook andere manieren om dat te zien, via illegale streams", zegt Tung. "Dat wordt dan ook gedaan. Ook op de Chinese versie van TikTok is Formule 1 groot, met korte filmpjes. Dat heeft de sport populair gemaakt."
China is volgens Tung een 'ontzettend mobiele samenleving', waarbij mensen op hun telefoon de hele dag door online zijn. "De Formule 1 is nu ook te volgen via de razend populaire app Wechat. Dat is qua aantallen gigantisch."
'Iedereen hier kent tafeltennis'
De race in Shanghai was razendsnel uitverkocht. Toch is Formule 1 volgens thuisfavoriet Zhou Guanyu zeker niet de populairste sport in zijn thuisland. "Iedereen hier kent tafeltennis, voetbal en basketbal, die sporten zijn heel populair en bereikbaar. Formule 1 is altijd een soort luxesport geweest."
Dat is veranderd. In het centrum van Shanghai is veel meer te doen rondom de race. Zhou was de laatste weken naar eigen zeggen de 'drukste persoon in de stad'. Hij groeide uit tot het Chinese boegbeeld van de Formule 1. "Het is geweldig om zo veel mensen te zien, hier op de baan maar ook als ik activiteiten in de stad heb. Die energie voelt goed."
Shanghai heeft de F1 opnieuw omhelsd en dan moet de snel groeiende industrie in China zich nog met de sport gaan bemoeien. Toen de Formule 1 in 2004 voor het eerst afreisde naar China, stond de auto-industrie nog in de kinderschoenen. Nu lijkt zelfs een Chinees Formule 1-team mogelijk.
Het zou een droom zijn voor Zhou. "Dat zou niet alleen mij helpen, maar ook nieuwe generaties Chinese coureurs. Ik werk soms al samen met Chinese merken, de Geely-groep bijvoorbeeld. Dat is een van de grootste fabrikanten in China. Ik zou het prachtig vinden als meer merken bij de sport betrokken raken."
'Chinese merken zien zeker het potentieel'
AutoWeek-journalist Frank Jacobs heeft China net bezocht en ziet het wel voor zich dat Chinese merken zich gaan profileren in de koningsklasse van de autosport. Chinese fabrikanten zijn zeker met hun elektrische auto's steeds meer te zien, ook in Europa.
Een merk dat oudere Formule 1-fans nog wel kennen, komt daarbij naar voren. Jacobs: "Kijk alleen naar Lotus, van oudsher een Engels sportwagenmerk dat nu in Chinese handen is. De marketeers van zulke merken zien zeker de potentie van Formule 1. Een relatief nieuw Chinees merk als BYD (Build Your Dreams dat in Europa alleen elektrische auto's verkoopt, red.) heeft nog veel aan bekendheid te winnen. Dat merkt zegt de meeste mensen niks. De Formule 1 kan een interessant podium voor ze zijn."
Dat de Formule 1 nog deels op benzine rijdt en Chinese merken vooral buiten China doorbreken met elektrische auto's, hoeft volgens Jacobs geen probleem te zijn. "Ze maken nog wel benzineauto's, maar dan vooral voor de eigen markt. Ook in Rusland verkopen de Chinezen op dit moment veel auto's. Maar in Europa liggen hun kansen wel in de EV-markt."
Ook voor de Europese merken is China een belangrijke markt. Nog een reden om niet aan de Aziatische grootmacht voorbij te gaan. Jacobs: "De duurdere merken hebben daar aanzien. Een rijke Chinees rijdt het liefste Europees. Dus merken als Aston Martin, Ferrari en Mercedes hebben er grote belangen. Die willen zich zeker in China laten zien."
Opvolgers Zhou staan niet in rijen klaar
Los van de auto's helpt een Chinese coureur de sport uiteraard aan de broodnodige bekendheid binnen een land. Tung: "Maar China is qua sport wel verwend. In veel sporten winnen ze wel of komen ze in ieder geval op het podium. Zhou lukt dat voorlopig niet. Dat ligt zeker niet alleen aan hem, hij heeft de auto niet. Zo werkt Formule 1 nou eenmaal."
Ook eventuele opvolgers van Zhou staan niet klaar. De Sauber-coureur ging zelf op jonge leeftijd naar Europa, wat de enige weg is om de top te halen. In China ligt dat anders. De autosportcultuur bestaat volgens Zhou pas twintig jaar in China.
In een sport zonder lange traditie duurt het langer om een volgende Chinese F1-coureur op te leiden, zegt Zhou. "Honda heeft in Japan het Honda Dream-project, waarin jonge coureurs zich kunnen ontwikkelen. De Japanse autosportcultuur is veel sterker. Daar moeten wij aan bouwen en dat kan nog wel tien tot vijftien jaar duren."
Zhou wil graag als rolmodel dienen voor jonge coureurs. "Maar voorlopig richt ik me natuurlijk op mijn eigen loopbaan. Als ik ooit stop, ga ik ze misschien wel meer helpen."
Chinezen hebben Verstappen nog niet zien winnen
Om de autosport verder te laten groeien zijn helden nodig. Die hebben de Chinese fans al gevonden in het buitenland. Zo is Lewis Hamilton zeer populair bij de fans in Shanghai.
Analist Tung: "Chinezen zijn sowieso snel idolaat van iemand. Je ziet het op het circuit van Shanghai. Er zit een grote groep bij de pitbox van Zhou en bij de pitbox van Hamilton. De fans identificeren zich graag met winnaars."
Toch kan juist de winnaar van vrijwel alle races de laatste jaren nog niet op de massale steun van de Chinese fans rekenen. De afwezigheid van het F1-circus de afgelopen vijf jaar is volgens Tung de belangrijkste reden. "Verstappen is hier grappig genoeg niet zo populair. Dat komt doordat de Chinezen hem nog niet met eigen ogen hebben zien winnen."