Kan Europa de nucleaire deal met Iran redden? Niet op de onmogelijke voorwaarden van Khamenei
Als de Europese Unie het nucleaire akkoord met Iran in stand wil houden, moeten de Europese landen daar hun stinkende best voor doen. En als Europa ook maar ‘aarzelt in het beantwoorden van onze eisen’, dan herstart Iran zijn atoomprogramma onmiddellijk en op volle kracht.
Dat is de korte samenvatting van de boodschap die de Opperste Leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, woensdag aan de EU liet weten. De ayatollah weet hoe je de zaken op scherp kunt zetten, figuurlijk en letterlijk.
Wat Brussel tot nu toe heeft geantwoord op het schrappen van het atoomakkoord door Amerika, vindt het Iraanse regime ‘niet voldoende’, zei ook de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif eerder deze week.
Hij reageerde op de eisen voor een nieuw akkoord die de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo maandag bekendmaakte.
handelsdelegaties
Nu heeft de buitenlandvertegenwoordiger van de EU, Federica Mogherini, in een officiële reactie daarop al gesteld dat de EU ‘zich heeft verbonden en dat zal blijven doen aan de volledige en effectieve uitvoering’ van het bestaande nucleaire akkoord.
En donderdag bevestigde de Duitse bondskanselier Angela Merkel, staande naast de Chinese premier Li Keqiang in Peking, dat ook Duitsland ‘zich heeft verplicht dit verdrag na te leven’. Het was al tergend ‘moeizaam’ geweest om het te bereiken, voegde ze eraan toe, en de alternatieven zijn onzeker.
Bovendien staan Europese handelsdelegaties, Duitse voorop, zich handenwrijvend bij de vliegtuigtrap te verdringen om in Iran miljardendeals te sluiten. Ook Nederland, dat zijn handel met Iran na het akkoord in 2015 verdubbelde, heeft komende maand weer een ‘fact-finding missie’ op stapel staan. Want sancties of niet, ‘de Iraanse markt is uitermate interessant’ en ‘biedt veelbelovende kansen op het terrein van kennissamenwerking’, kirt de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
raketprogramma
Toch gaven Mogherini en Merkel en in hen de hele EU foute antwoorden, luidt het oordeel van de Iraanse opperayatollah.
Mogherini bijvoorbeeld had het nog wel over de betrokkenheid van Iran bij terrorisme en de bedenkelijke rol van het regime in de regio.
En Merkel had het nota bene bestaan om twee weken geleden bij de Iraanse president Hassan Rohani het Iraanse raketprogramma aan de orde te stellen.
Geen denken aan, aldus Khamenei. De EU moet verzekeren ‘het raketprogramma en de regionale activiteiten als regionale macht’ van Iran ‘niet ter discussie te stellen’. Bovendien moet de EU actief de Amerikaanse sancties tegenwerken, ‘het verlies aan olie-inkomsten op een gegarandeerde manier compenseren en Iraanse olie kopen’.
Khamenei eist hiermee een blanco verklaring van goed gedrag – ondanks de opbouw van Iraanse bases in Syrië, betrokkenheid bij de gruwelijke oorlog in Jemen, steun aan terreurbewegingen als Hezbollah en Hamas en een actief militair raketprogramma. Dat laatste is nauwelijks verborgen te noemen, zoals Pompeo maandag deed. In februari presenteerde Iran nog de nieuwe Qadr-raket, goed voor dik tweeduizend kilometer bereik en met ‘meervoudige onafhankelijke oorlogskoppen’.
Nu is het goed te beseffen dat de Europese landen met het nucleaire akkoord hebben ingestemd omdat ze Iran voor geen stuiver vertrouwden, zoals de Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson op 9 mei nog in deze krant schreef. De eisen van Khamenei zijn alleen daarom al volstrekt onaanvaardbaar.
Maar er is nog een reden: onafhankelijke wetenschappers hebben diep in de woestijn bij de basis Sharud sporen ontdekt van een geheim Iraans raketprogramma.
De lange sporen van testen met krachtige raketmotoren wijzen op de ontwikkeling van een zware intercontinentale raket, meldde The. Dat is Iran streng verboden in resolutie 2231 van de VN Veiligheidsraad.
gevoelig punt
Het is niet zomaar een bewering. De deskundigen van het James Martincentrum voor nonproliferatiestudies (Middlebury-instituut, Monterey, Californië) hebben hun gegevens ook voorgelegd aan de Carnegie Stichting voor internationale vrede (Washington), het IISS (Internationale instituut voor strategische studies), het CSIS (Centrum voor Strategische en internationale studies), de universiteit van Maryland en de UCS (Unie van betrokken wetenschappers). Ook zij hebben de gegevens geanalyseerd en kwamen tot dezelfde conclusie.
Precies dit soort activiteiten – waarin de EU Iran volgens Khamenei de vrije hand moet geven – noemde zowel Trump als Pompeo als belangrijke redenen om het akkoord op te zeggen.
De harde eisen van Khamenei aan de EU geven aan dat ze daarmee een gevoelig en voor Iran belangrijk punt hebben aangesneden.
Als Iran de vrede zou zoeken, kan het zonder die programma’s.
Als het regime ze niet eens wil bespreken, heeft het een andere agenda. De raketsporen in de Iraanse woestijn geven aan, welke.
Daarom is er maar één Europees antwoord op Khamenei’s eisenpakket mogelijk: ‘Vergeet het!’ <
