Minister Schouten: ik ben al bezig met kleinere veestapel

Den Haag

Dat zei de bewindsvrouw dinsdagmiddag in de Tweede Kamer. Schouten reageerde op vragen van Kamerleden over uitlatingen van landelijk milieuofficier van justitie Rob de Rijck. Die zei dinsdag in NRC dat mestfraude pas effectief te bestrijden is als de veestapel krimpt. Vorig jaar bleek uit onderzoek van die krant dat boeren, transporteurs en mestverwerkers in Brabant en Limburg op grote schaal frauderen met mest. Een deel van de mest mogen boeren uitrijden, de rest moet worden afgevoerd.

De huidige aanpak van de fraude die daarmee wordt gepleegd, is volgens De Rijck te weinig op de echte oorzaak gericht. ‘Zelfs als je onze capaciteit en die van de NVWA (de toezichthouder, red.) verdubbelt, heb je niet meer dan twee druppels op een gloeiende plaat.’ De milieuofficier zegt in NRC dat het werkelijke probleem is dat er meer mestproductie is dan ­Nederland aankan. ‘De enige manier om mestfraude werkelijk tegen te gaan, is een verminderde productie van mest. De veestapel zal kleiner moeten worden.’

De uitspraken van De Rijck zijn tegen het zere been van een deel van de Tweede Kamer. VVD-Kamerlid Helma Lodders zei dat het ‘geen pas geeft dat het OM dit soort beleidsmatige uitspraken doet’, en CDA’er Jaco Geurts noemde de uitspraken ‘bizar’. Ook vinden ze dat de indruk wordt gewekt dat álle boeren frauderen met mest.

warme sanering

Schouten reageerde in de Tweede ­Kamer terughoudend op de woorden van de officier van justitie. Ze liet wel doorschemeren dat ze de argumentatie van het OM niet volledig deelt. ‘Het is net zoiets als zeggen: als je minder winkels hebt, heb je ook minder winkeldiefstal en daarom gaan we het aantal winkels maar beperken. Als je die redenering heel structureel zou doorvoeren, zou dat misschien ook nog wel waar zijn, maar dat legt niet precies de vinger bij het probleem.’

Verkleining van de veestapel is een beladen politieke kwestie, die ook binnen de regeringscoalitie verschillend wordt bekeken. Schouten is er wel mee bezig; in het regeerakkoord is een ‘warme sanering’ van de varkenssector afgesproken. De minister laat zich echter nog niet uit over welk resultaat dit exact zal hebben. ‘Dat is ook afhankelijk van de prijs van varkensrechten op een bepaald moment’, zei ze dinsdag. Schouten heeft er 120 miljoen euro voor gereserveerd.

Volgens critici is de inkrimping van de veestapel die met dat bedrag bereikt kan worden, echter te klein. Het mestprobleem kan bovendien nog dringender worden, als Nederland geen ‘derogatie’ behoudt. Dat is het recht om meer mest te produceren dan normaal gesproken door de Europese Unie wordt toegestaan. Het is onzeker of Nederland na 2019 dit recht behoudt.

Schouten blijft inzetten op twee sporen: het opsporen van fraude én de verkleining van de veestapel. ‘Noem mij één kabinet dat een warme sanering van een sector in de veehouderij heeft gedaan. Dat is lang niet gebeurd.’ <