Wie als redelijk politicus nalaat om de jeugd te betrekken, drijft ze in de handen van extremisten

De weg naar de hel is geplaveid met gemakzuchtige clichés over de jeugd en in verkiezingstijd wordt hij wat sneller aangelegd dan anders. In de jacht op stemmen schuimen kandidaten schooldebatten af om te verkondigen dat jongeren ‘weerbaar’ zijn en dat ‘de toekomst aan hen is’.

Het is geen toeval dat ze voor zo’n discours kiezen. Volgens de European Social Survey is slechts een derde van de 15- tot 25-jarigen matig tot zeer geïnteresseerd in politiek. Veel verkiezingskandidaten zijn daarom op hun hoede en proberen te tonen hoe zij anders zijn dan traditionele beleidsmakers. Met TikTok-dansjes of selfies in een uitzendingskanaal op Instagram halen ze misschien likes, maar laat net dat geen goede graadmeter zijn voor electoraal succes.

In de recentste JOP-monitor geeft de helft van de 16- tot 25-jarigen aan geen partijvoorkeur te hebben. Zelfs volksvertegenwoordigers die zich tot halftijds entertainer omschoolden voor sociale media en graag met hun digitale volgers uitpakken, kunnen die jonge doelgroep dus niet overtuigen om zich achter inhoudelijke argumenten te scharen.

Er zit een waardevolle les in: als jongeren politiek als een onbetrouwbaar circus zien, mag dat voor verkozenen nog geen reden zijn om zelf clown te worden. De uitdagingen voor de toekomst zijn niet gering. Wie als redelijk politicus nalaat om de jeugd te betrekken, drijft ze in de handen van extremisten.

Voor het nieuwe jongerenproject De Stem van Morgen spraken we de voorbije weken met vijftien mensen die dit jaar voor het eerst hun stem uitbrengen. Hun achtergronden en voorkeuren zijn erg uiteenlopend, maar ik onthoud uit de gesprekken vooral hoe eloquent en doorwrocht ze argumenteren.

Daarnaast valt op dat een groot deel van hen ondanks uitgesproken progressieve of conservatieve standpunten geen link voelt met een politieke partij. Hun (groot)ouders werden door de verzuiling nog geboren met een vooraf ingevuld stembiljet in de handen, voor hen maakt het deel uit van een bredere zoektocht naar hun identiteit. Wie het gewend is om volgens eigen principes te leven, kan het bovendien moeilijker hebben om achter een partijprogramma te gaan staan dat van bovenaf wordt opgelegd.

Een zichzelf respecterend politicus zou die afweging tussen het individuele niveau en het collectieve belang moeten duiden, in plaats van te hopen dat TikTok-challenges de kloof wel zullen dichten. De democratie wordt elke generatie opnieuw geboren. Verwachten dat het systeem zich na al die jaren wel vanzelf zal uitwijzen, is gevaarlijk en naïef.

De gemiddelde leeftijd van de kandidaten op de Vlaamse Kamerlijst ligt voor de komende verkiezingen op 47 jaar, het hoogste cijfer sinds 1987. Om de verbinding met het jonge publiek aan te gaan, zullen politici daarom meer dan ooit hun ramen en deuren moeten openzetten. Deze krant belooft met De Stem van Morgen alvast om op tijd en stond vijftien frisse first voters aan het woord te laten. Het kan zomaar een begin zijn.