Deze kleine band uit Alaska schreef een wereldhit én kreeg doodsbedreigingen om hun anti-nepnieuwsclip

Tot nu toe moesten ze het met een bescheiden succes doen. Portugal. The Man was een band waarvan je eerder de ongebruikelijke naam onthield dan dat je er een nummer van kon noemen. De rockband met wortels in Alaska en een aanleg voor Beatlesachtige melodieën, maakt al sinds 2006 muziek die bij een kleine groep fans bekend is. Tot nu toe. Want hun laatste single Feel It Still werd dit jaar ineens een wereldhit.

Ze zijn verrast. Bassist Zach Carothers en gitarist Eric Howk beschouwen in een Amsterdams hotel lichtelijk geamuseerd hun succes. Howk: 'In de hitlijsten worden we gesandwicht door Justin Bieber en Selena Gomez, terwijl we gewoon een groezelige rockband zijn.'

Carothers: 'Ik wist dat we een goede song hadden geschreven, maar dat-ie zó groot zou worden...'

Hoe groot? Feel It Still bereikte de toppositie in zes van de Amerikaanse billboard charts en kwam op nummer 4 binnen in de Billboard Hot 100. Het stond in de top-10 van zeventien landen, werd meer dan 22 miljoen keer bekeken op YouTube, bereikte nummer 1 in de Spotify Viral Charts en werd gebruikt voor commercials van Nike, Vitamin Water en Toyota. Klap op de vuurpijl: Feel It Still is genomineerd voor een Grammy in de categorie best pop duo/group performance.

Niet heel verwonderlijk. Vanaf het basloopje aan het begin van het nummer, de handclaps en de zomerse falset van zanger John Gourley is Feel It Still ritmisch en catchy. Je neuriet vanzelf mee. Dat is geen toeval. De band heeft een beetje leentjebuur gespeeld bij Please Mr. Postman (1961) van The Marvelettes.

Kantoortuinconcert

Het concert van Portugal. The Man werd op 15/11 op de Volkskrantredactie opgenomen, in de reeks kantoortuinconcerten, waar eerder onder anderen Spinvis en de New Cool Collective te zien waren. De registratie is te zien onderaan deze pagina en op volkskrant.nl/kijkverder.

Carothers: 'Veel bands doen er alles aan hun orginaliteit te bewijzen. Ik vind het juist leuk mensen te laten horen wat ons heeft beïnvloed. Please Mr. Postman is zo'n nummer dat we tijdelijk gebruiken als we bij het songschrijven wel een tekst, maar nog geen melodie hebben.' De band betaalde de erven van de schrijvers om elementen van de melodielijn te gebruiken.

Maar Feel It Still heeft ook een tekstuele verwantschap met pop uit de jaren zestig: met zijn grootste hit heeft Portugal. The Man een snufje engagement de charts in gesmokkeld. 'We zijn geen dichters à la Bob Dylan of Rage Against The Machine (activistische rockband uit de jaren negentig), maar we hebben nu en dan wel wat te melden. Als je wilt dat dat overkomt, zonder je luisteraars met de boodschap om de oren te slaan, moet je spelen met subtiliteiten.'

Volgens Carothers schuilen die onder meer in verwijzingen naar 1966 en 1986. Neem die jaartallen vooral niet letterlijk - het rijmschema heeft ook wat te zeggen - maar als verwijzingen naar historische perioden van groeiend maatschappelijk bewustzijn. De jaren zestig staan voor het verzet tegen de oorlog in Vietnam, het activisme van de Civil Rights Movement. De jaren tachtig voor het einde van de Koude Oorlog.

Carothers: 'Ik weet nog dat mijn vader me op een dag in 1989 wakker maakte om samen op televisie naar de val van De Muur te kijken. Hij begon me van alles uit te leggen over mondiale toestanden. Het was de eerste keer dat ik zo helder besefte dat er nog een wereld was die veel verder reikte dan onze achtertuin. Waarschijnlijk net zoals onze ouders dat hadden in de jaren zestig.'

Hij wil maar zeggen: Feel It Still wil een link leggen tussen het ontwaken van maatschappelijk besef van verschillende generaties. Het is niet zonder reden dat het album waarop het nummer staat Woodstock heet.

Carothers: 'Als het nummer een boodschap heeft, is het: slik niets voor zoete koek.'

En dan is er de videoclip. Als een van de vele visuele speldenprikjes zien we een man met een tulband die een brandende krant omhooghoudt en weggooit. De naam van die krant: Infowars. Het verwijst naar de fakenewswebsite van Alex Jones, alt-rightboegbeeld en oerconservatief complottheorieaanhanger. Na die provocatie volgden doodsbedreigingen aan het adres van de bandleden.

Carothers: 'We hebben een redelijk kleine maar behoorlijk gestoorde groep idioten heel kwaad gemaakt. We wisten wat we deden maar hadden niet het idee dat het zo veel haat zou genereren.'

Het spook van de moedwillige onwetenheid waart rond in Amerika. Howk: 'Het is een groot probleem in de meer provinciale gebieden. Mensen zijn geïntimideerd door wat ze niet kennen. Angst voedt een sceptische houding tegenover de wetenschap. Extreemrechtse politici spelen daar op in door verhalen te bieden die te behappen zijn, maar elke feitelijke onderbouwing ontberen.'

Dan wil je als Amerikaanse rockband, die wat van de wereld heeft gezien, je bijdrage leveren aan een bredere bewustwording.

Carothers: 'Maar zodra je te expliciet bent, bereik je geen groot publiek. De Dead Kennedys (politieke punkband uit de jaren tachtig) zijn ook nooit in de popcharts gekomen. Als het even kan, moet je mensen lokken met een goed, catchy liedje. We willen ons publiek laten dansen en vervolgens laten nadenken. Het is een beetje zoals Funkadelic, mijn favoriete psychedelische funkband, al propageerde.'

Howk: 'Free your mind and your ass will follow.'

Carothers: 'Juist, maar wij doen het net andersom.'

_{Ze  traden al op bij Ellen DeGeneres en Jimmy Fallon en ook de Volkskrantredactie kwam aan de beurt. Ze speelden een paar nummers onder het systeemplafond van onze kantoortuin. Kijk mee!}