Sinds enige tijd klinkt de ontgoocheling in N-VA ook uit hoeken waarvan de partij nochtans steun had verwacht

Afgelopen weekend stierf een transitmigrant, in het West-Vlaamse Snellegem. Bij een ongeval met vluchtmisdrijf op de kruising van de Gistelsteenweg met de Kerkeweg. Langs nogal wat West-Vlaamse wegen komt men transitmigranten tegen. Ze worden zo zichtbaar dat velen ze ook zien waar ze niet zijn. Ook in Brussel groeit hun aanwezigheid.

Dat is om verschillende redenen voor verschillende groepen een probleem. Niet het minst voor de betrokkenen zelf, maar ook voor onze samenleving. De voorbije dagen bleek dat op het openbaar vervoer de rechtsstaat stilvalt. Mensen zonder legale verblijfspapieren komen na overtreding en aanhouding meteen weer straffeloos vrij, terwijl u wel een administratieve of andere sanctie wacht. Niet enkel deze en ander vormen van overlast, maar ook de diepmenselijke miserie waarin ze verkeren vraagt om optreden.

Maar hoezeer politie- en beleidsmensen, op allerlei niveaus, ook hun best doen, niemand krijgt het probleem echt opgelost. Parken of snelwegparkings ontruimen, houdt de onvermijdelijke migratie niet tegen. De meerderheid van de opgepakte mensen zonder legale verblijfspapieren komt om allerlei begrijpelijke redenen snel weer vrij om verder zijn plan te trekken. De mislukking van het hele migratievraagstuk zit in dezelfde schier onoplosbare categorie als het planetaire klimaatprobleem.

Burgers kijken naar hun politici voor de uitweg uit al deze problemen. Velen, die hun veiligheid door migratie bedreigd zien, naar N-VA. Die heeft met Francken en Jambon de sleutelfiguren om die thuis veilig te maken en houden. Bij N-VA klinkt dat ze doen wat ze kunnen, wat niet eens overdreven is, maar dat N-VA nu eenmaal niet bij machte is om dat Europees en intercontinentaal probleem op te lossen. Hoewel zeer correct, is het niet uitgesloten dat die machteloosheid van N-VA een deel van haar kiezers zal ontgoochelen.

Niet het minst omdat N-VA de verwachtingen zelf hoog opgetrokken heeft. Met hen zou alles veranderen. In hun verweer voor het uitblijven van de verwachte grote ommekeer wordt doorgaans naar anderen verwezen: links, onwillige coalitiepartners, het middenveld of activistische rechters, het systeem, de mainstreammedia,… Allemaal houden ze N-VA tegen, die wil regeren volgens de logica van een meerderheidsstelsel in een evenredig stelsel. N-VA ontmoet inderdaad tegenstand, zoals gezond en gebruikelijk is in een democratie, en soms ook onredelijke en oneerlijke kritiek, maar de neiging alles op externen af te schuiven is er zeer sterk ontwikkeld.

Zo’n verdediging kan slijten. Zeker bij overmatig gebruik. Calimero-gedrag gaat sneller vervelen als de grootste het vertoont. Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer steeds meer kiezers zich afvragen of wie roept dat zowat de hele wereld tegen hen is, niet eerder zelf het probleem is. Misschien moeten ze beter hun best doen om vriendjes te vinden.

Kritiek van links of andere hoeken die men gemakshalve als ‘tegenstrevers’ wegzet, kan de eigen zaak nog dienen. Maar sinds enige tijd klinkt de ontgoocheling in N-VA ook uit hoeken waarvan de partij nochtans steun had verwacht. Zeker na de alweer geflopte zomerakkoorden was die beenhard. In Vlaamsgezinde, (centrum-)rechtse, ondernemingsvriendelijke kringen gezaghebbende stemmen zoals Wim Van de Velden (De Tijd), Alain Mouton (Trends), de economen Geert Noels, Bart Van Craeyenest, Ivan Van de Cloot of Karel Van Eetvelt spaarden de kritiek niet. Ook op doorbraak.be verschenen stevige stukken.

Deze keer niet omdat de Grote Ommekeer in het migratievraagstuk uitblijft, maar omdat de budgettaire en sociaaleconomische hervormingen tegenvallen. Die kritiek, van daar, doet veel meer pijn. In Knack zegt Philip Roose, N-VA’er van het eerste uur, dat van sociaaleconomische hervormingen tot op vandaag bitter weinig te merken is, dat N-VA zich in Michel I vooral verstopt achter de coalitiepartners, in de tunnel van het eigen gelijk zit, zich steeds meer als een rechts-populistische partij opstelt en in het boerkini- en hoofddoekendebat het Vlaams Belang achterna loopt.

Vlaanderen is welvarend, voor wie mee kan, maar veel ondernemers en ‘werkende Vlamingen’ hadden meer verwacht. Volgens Eurostat groeide de Belgische economie in het tweede kwartaal van dit jaar voor het vijfde op rij trager dan die van de eurozone. Enzovoort.

In De Standaard gaven fractieleiders De Roover en Diependaele toe dat de federale en Vlaamse regering te weinig van het N-VA-programma uitvoeren. Op doorbraak.be schreef De Roover dat hij, 'en heel veel collega's', de stelling dat de regering met N-VA niet bracht wat ik gehoopt had wil onderschrijven. Een citaat dat nog terugkeert.

Hun verklaring: linkse oppositie, overspannen verwachtingen, het trage systeem en gebrekkige samenhang in de regering. Lees tegenstand van coalitiepartners die eerder door N-VA verloren, ‘vooral omdat zij zich slechts kunnen herstellen van hun electorale opdoffers door het electoraat van de N-VA aan te boren’ aldus De Roover. Waarom zou dat in Michel II plots veel beter gaan? Of kan N-VA enkel met een absolute meerderheid – ofte nooit – genoeg in de regering wegen?

Dat Vlaanderen niet zo veilig, Vlaams en welvarend is als N-VA belooft, is de schuld van ongeveer alles en iedereen buiten N-VA. Dat verhaal kan nog even mee. Maar in Snellegem en daarbuiten geen vijf jaar meer.