Venezuela verliest als eerste land ter wereld alle "eeuwige sneeuw": laatste gletsjer is weggesmolten
De La Corona-gletsjer in Venezuela is weggesmolten. Het was de laatste van 6 gletsjers in het land. De hoge temperaturen van de voorbije jaren, door de klimaatverandering en het weerfenomeen El Niño, deden de gletsjer de das om. Venezuela is het eerste land in de recente geschiedenis dat al zijn gletsjers verliest.
De "last glacier standing", of de laatste gletsjer die nog overblijft in Venezuela. Zo beschreef de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa de La Corona-gletsjer in 2018. Vandaag, 6 jaar later, is ook die laatste gletsjer verleden tijd.
La Corona is met 2 hectare (0,02 km²) piepklein geworden. Maar nog belangrijker: wetenschappers hebben vastgesteld dat de gletsjer niet meer aangroeit, en alleen nog afsmelt. Een gezonde gletsjer is als het ware in beweging, met een evenwicht tussen aangroei (door sneeuwval) en afsmelting. Maar La Corona is nu statisch, en daarom gedegradeerd tot de categorie van "ijsveld".
Daarmee heeft Venezuela een trieste primeur te pakken. Het is het eerste land ter wereld dat in de recente geschiedenis al zijn gletsjers zag wegsmelten.
Tropische gletsjer
La Corona was nooit echt een grote gletsjer. Het is dan ook een tropische gletsjer, in een land dat je eerder associeert met regenwoud en savanne.
Maar hoog in de ijzige toppen van de Venezolaanse Andes, waar het vaak sneeuwt, konden gletsjers tot voor kort wel overleven. De eeuwige sneeuw daar was het laatste overblijfsel van een ijskap die tijdens de laatste IJstijd liefst 600 km² groot was. Dat die ijskap afsmelt, is een natuurlijk proces na het aflopen van een IJstijd. Maar de klimaatverandering, in combinatie met het weerfenomeen El Niño, heeft dat proces stevig versneld.
In 1910 bedekten de laatste 6 Venezolaanse gletsjers samen nog een oppervlakte van 10 km². Tegen 2011 waren 5 van die overblijvende gletsjers echter weggesmolten. La Corona hield als laatste stand, op 4.942 meter hoogte vlak onder de bergtop Pico Humboldt.
De voorbije jaren zagen wetenschappers ook La Corona steeds verder afsmelten. Carsten Braun van de Amerikaanse Westfield State University onderzocht in 2015 de gletsjer, en stelde vast dat hij gekrompen was van 0,6 km² tot minder dan 0,1 km². In 2018 gaf Braun La Corona "niet meer dan 10 à 20 jaar" voor hij voorgoed zou verdwijnen.
Vijf witte arenden
Het duurde uiteindelijk slechts half zo lang. Ook pogingen om de laatste resten van La Corona te beschermen met witte doeken uit kunststof draaiden op niets uit.
Glacioloog Stef Lhermitte (TU Delft) werkte tussen 2008 en 2010 nog op Andes-gletsjers in Chili. Volgens hem wachten nog heel wat tropische gletsjers het lot van La Corona. "Gletsjers verdwijnen overal, maar in de tropen gaat het extra snel. De gletsjers zijn er kleiner en liggen ook op minder grote hoogte. Het zijn als het ware grootmoeders op hun sterfbed: je weet wat er komen gaat, alleen weet je nog niet wanneer."
Voor de bewoners van de stad Mérida, die uitzicht heeft op de tot voor kort besneeuwde bergtoppen, is het een stevige klap. Zij hebben het over de "Vijf Witte Arenden", naar een volkslegende van de oorspronkelijke bewoners van de streek, voor de Spanjaarden er voet aan de grond zetten. Zij zagen de voorbije jaren de "witte arenden" één voor één verdwijnen. Nu blijft er geen enkele meer over.
Ook Europa zal deze eeuw nog veel van zijn gletsjers zien verdwijnen. Vorige maand nog waarschuwde de Oostenrijkse Alpinevereniging dat binnen 45 jaar alle Oostenrijkse gletsjers verdwenen zullen zijn.