Vondst 3.000 jaar oud paard met lijkwade toont unieke band tussen mens en dier
Een paard met een lijkwade, begraven tussen mensen. Het is volgens onderzoekers van onder meer de Universiteit Leiden een unieke archeologische vondst, die laat zien hoe innig de historische band is tussen mens en paard.
Archeologen vonden de botten van het dier, in opmerkelijk goede staat, in de Nijlvallei, nabij Tombos, Sudan. Totaal onverwacht, zegt Sarah Schrader, universitair docent en betrokken bij de opgraving: "In de schacht waar we dit paard vonden, lagen vooral mensen begraven." En toen was daar het paard, zo’n 500 jaar nadat de tombe – uit 1500 voor Christus – gebouwd is, netjes op haar zij en met een lijkwade. Onderzoekers vonden zelfs nog een stukje van haar bit, daarmee het oudste gedateerde ijzer ooit gevonden in Afrika.
Schrader: "Dit soort vondsten wijst erop dat het paard heel belangrijk was voor de mensen die het begraven hebben." En het levert belangrijke aanwijzingen op over hoe mensen lang geleden met hun dieren omgingen. "Niet alleen gaven ze het dier een begrafenis op een belangrijke plek in een tombe, aan haar botten konden we ook zien dat ze een wagen had getrokken." Een lastdier dus, maar met een heel speciale behandeling.
Omdat de botten en tanden zo goed bewaard zijn gebleven, kunnen onderzoekers ook iets zeggen over haar gezondheid en waar ze vandaan kwam. En door stukjes van haar vacht te analyseren konden ze zelfs haar kleur bepalen: kastanjekleurig, met witte ‘sokjes’. Dat het paard zo goed bewaard is gebleven zonder gebalsemd te zijn, komt doordat de schacht waar ze is opgegraven extreem droog en warm is.
'In dit gebied waren meer culturen die hun paarden begraven, maar dat is allemaal veel recenter'
Elitedier
Paardengraven worden sowieso niet veel gevonden. Volgens Schrader gebruikten lagere klassen vooral ossen en ezels als lastdieren. Paarden waren er alleen voor de elite en dus veel minder alom aanwezig. Koning Toetanchamon bijvoorbeeld, een van de beroemdste Egyptische koningen uit de oudheid, werd afgebeeld met een span paarden die zijn wagen trokken. Desondanks was het niet gebruikelijk om met paarden begraven te worden.
Ook Maarten Raven, hoogleraar en conservator van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en niet direct betrokken bij de nieuwe vondst, is enthousiast: "In dit gebied waren meer culturen die hun paarden begraven, maar dat is allemaal veel recenter." Dieren werden over het algemeen met veel minder ceremonie begraven, als ze al begraven werden. "Daardoor vind je ze zelden in context terug, dat wil zeggen met alle botten bij elkaar. Juist daarom is het zo leuk om dit paard helemaal intact en ceremonieel begraven te zien."