De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) heeft haar stemadvies klaar voor 14 oktober: U kiest het best een supermens. ‘Meer dan ooit moeten burgemeesters en schepenen integer, authentiek en creatief zijn. Het zijn doeners, denkers, en teamspelers.’

De VVSG heeft dat niet zelf verzonnen, maar is te rade gegaan bij het consultancybureau Korn Ferry. Dat heeft in samenwerking met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten een model opgesteld. (Meteen ook een service aan de partijen die na 14 oktober uit de verkozen politici het schepencollege moeten samenstellen.)

Het model kwam tot stand op basis van gesprekken met lokale politici en leidinggevenden (algemeen directeur en financieel directeur) van centrumsteden en kleinere gemeenten.

1. De burgemeester en schepenen zijn creatief en vernieuwend

‘De maatschappij is erg complex geworden, gemeenten worden bedolven onder stapels ingewikkelde wetgeving. Binnen dat strenge kader moeten lokale politici toch de ruimte en bewegingskracht vinden om zaken te realiseren’, zegt Mieck Vos, algemeen directeur van de VVSG.

Die creativiteit is ook de perfecte bodem voor innovatie: technologie inzetten om kinderen naar school te laten fietsen, crowdsourcing voor zonnepanelen om energiewinsten te boeken, lokale voedselstrategieën ontwikkelen om de korte keten te realiseren, jonge starters ondersteunen in samenwerking met grote bedrijven en onderwijspartners om extra tewerkstelling te creëren, om maar wat voorbeelden te noemen.

2. Burgemeesters en schepenen zijn integer

Het cliché luidt dat reputatie en vertrouwen te voet komen, maar vertrekken te paard. De burger heeft meer dan recht op integere bestuurders. Die moeten ook voldoende kunnen relativeren. Een brutale post op Facebook mag hen niet uit hun lood slaan, integendeel, ze moeten het gesprek aangaan met misnoegde inwoners.

Wat is de inzet van de verkiezingen in Antwerpen? Wat staat er echt op het spel? In de video hieronder schetsen we het Antwerpse strijdtoneel.

3. Burgemeesters en schepenen voelen aan wat er leeft in de gemeente én daarbuiten

De mensen in het gemeentebestuur spreken niet alleen de taal van hun volk, maar informeren het volk ook. Ze luisteren oprecht naar wat burgers zeggen. Bestuurders realiseren zich verder dat een plan niet vanaf het eerste ontwerp gebetonneerd hoeft te zijn, wel integendeel. Ze hebben de moed om plannen bij te sturen – soms zelfs stop te zetten! – en de plicht om plannen toe te lichten en te toetsen.

Daarnaast netwerken ze niet enkel binnen de gemeente, maar ook met andere overheden. Een burgemeester moet meer dan wie ook boven partijpolitieke kleuren uitsteken en het team leiden. Zelfreflectie en zelfkennis zijn belangrijk om authentiek en geloofwaardig over te komen en zelfs geen schijn van belangenbehartiging of zelfbediening op te wekken.

4. Burgemeesters en schepenen moeten het bestuursakkoord realiseren

Na de gemeenteraadsverkiezingen maken de meerderheidspartijen in iedere gemeente een bestuursakkoord met hun plannen voor de komende legislatuur. Bedoeling is om dit samen te realiseren, als een team. ‘Politiek bestuur is als een ploegentijdrit in het wielrennen. Je zorgt ervoor dat je samen over de meet komt; sprinten is geen optie’, zegt Vos.

Burgemeesters en schepenen moeten dus allen doeners zijn die in zes jaar tijd een burger tevreden willen maken door resultaten te boeken. ‘Ze moeten mekaar aanvullen, zodat alle basiskwaliteiten van bestuurders in het schepencollege aanwezig zijn en ze tot resultaten komen’, aldus Vos.

Wie treedt in de voetsporen van Louis Tobback? In Leuven ligt het speelveld helemaal open.

5. Burgemeesters en schepenen moeten populair zijn

Het aantal voorkeurstemmen vormt voor politici de belangrijkste factor om na de verkiezingen de mandaten te verdelen. Dat principe wordt door de VVSG niet in vraag gesteld. Het kan volgens hen politici zelfs laten nadenken bij het vormen van een bestuursploeg: waar liggen de sterktes, zowel individueel als op niveau van het schepencollege?

Het zet ook de kiezer tot nadenken aan, vooraleer zij hun stem uitbrengen. Wie de politiek links laat liggen, wordt misschien toch wakker geschud door het belang van zijn keuze, klinkt het. ‘Het is niet fout om te stemmen op de persoon die ervoor gezorgd heeft dat de stoeptegel voor je deur terug recht ligt, maar je mag nog zoveel meer verwachten van lokale politici’, besluit Vos. ‘Gemeentebesturen staan voor grote uitdagingen, de bestuurders van morgen zullen antwoorden moeten vinden. Daarom is het goed om even stil te staan bij wat men nu precies verwacht van zijn burgemeester en schepenen.’