Zwangere wielrensters krijgen voortaan betaald verlof
Zwangere wielrensters hebben vanaf 2020 recht op betaald verlof. De beste ploegen van het vrouwenpeloton, de vijf teams met een WorldTour-licentie, moeten zwangere renners de eerste drie maanden het volledige salaris uitbetalen en de vijf maanden daarna de helft van hun inkomen. Dat heeft wielerfederatie UCI bepaald. In 2021 geldt de regeling voor tien ploegen, het jaar erop voor vijftien.
De wielervakbond voor vrouwen is blij met de beslissing van de UCI. ‘In het verleden werden er weleens renners ontslagen als ze aankondigden dat ze zwanger werden’, zegt Iris Slappendel, oprichter van de bond. ‘Dit draagt bij aan de professionalisering van het vrouwenwielrennen. Moeder worden betekent niet dat je geen professionele sporter kan zijn. Uitbetaling bij zwangerschap is een grondrecht voor iedere vrouw.’
Slappendel verwacht dat de wielerploegen zich zullen houden aan de nieuwe regel van de UCI. Zwangerschappen onder actieve rensters zijn zeldzaam. ‘Renners maken toch meestal bewust een keuze voor het wielrennen of voor het stichten van gezin. Sport staat in de carrière meestal op 1. Een gezin stichten komt meestal later. We moeten nu niet denken er straks veel wielrenners zijn die door deze maatregel ervoor kiezen om zwanger te worden.’
Volgens sportkoepel NOCNSF hebben zwangere sportsters dezelfde rechten als andere vrouwen. Wie recht heeft op een stipendium, een beurs voor topsporters om in levensonderhoud te kunnen voorzien, heeft ook recht op zwangerschapsverlof. Het kan wel zijn vrouwen hun status als topsporter verliezen tijdens hun zwangerschap, omdat ze niet kunnen voldoen aan prestatienormen die recht geven op een stipendium.
Voor sportvrouwen kan de voorgeschreven duur van een zwangerschapsverlof te kort zijn om terug te keren aan de top. Volgens sportpsycholoog Kimberly Muusse duurt het gemiddeld 1,4 jaar voordat de sporters weer op hun oude niveau zitten. Zij onderzocht de ervaringen van twaalf vrouwen die na de geboorte van een kind aan topsport deden. Twee vrouwen lukte het niet om terug te keren op hun oude niveau.
Er zijn meer dan honderd Nederlandse vrouwen (handbalsters, volleybalsters en voetbalsters) actief in het buitenland. Welke rechten zij bij een eventuele zwangerschap hebben, kan per land of werelddeel verschillen.
In sporten als voetbal en handbal zijn speelsters teruggekeerd aan de top na een bevalling. Zo ging oud-voetballer Daphne Koster in 2014 met zwangerschapsverlof toen ze bij Ajax speelde. Volgens Koster zit er bij elke vrouwelijke topsporter een kinderwens in het achterhoofd. ‘Daarom is het belangrijk dat werkgevers zich bewust zijn van hun plichten.’
Koster keerde naar haar bevalling terug op het veld. Ze was blij met de steun die ze van Ajax kreeg. ‘Ze hielden mij gewoon aan mijn contract en geloofden echt in mijn terugkeer.’ Er waren volgens haar ook genoeg sceptici. ‘In mijn omgeving waren er verder weinig mensen die dachten dat ik ooit weer profvoetbal zou gaan spelen. Ook de KNVB niet. Ik denk wel dat het tegenwoordig beter geregeld is.’
Handbalinternational Estavana Polman beviel in 2017 van een kind en keerde terug in de Nederlandse ploeg. De coach van Esbjerg, het team waar ze handbalt, was destijds niet blij met de zwangerschap. ‘Als mens juich ik, maar als trainer absoluut niet’, zei hij.