recensie muziek
Twee tienerzussen en een Frans ensemble met oude Scandinavische instrumenten: de beste klassieke albums van januari
C-Sisters. — © rr
De cultuurredactie selecteert voor u de beste albums uit de wereld van de klassieke muziek.
The Curious Bards: klankbubbel met kacheltje

THE CURIOUS BARDS
Sublimation: songs and dances from Scandinavian 18th century
Harmonia Mundi

Na twee platen met Keltische muziek richtte het coole Franse combo The Curious Bards de steven noordwaarts, waar het zich vier jaar lang verdiepte in 18de-eeuwse manuscripten uit Noorwegen en Zweden. De Scandinavische muziekpraktijk van die tijd blijkt verrassend democratisch: dezelfde melodieën werden zowel aan het hof als in de dorpsherberg gespeeld, organisten hadden een privilege om bruiloften en begrafenissen op te luisteren en in de kerk waren geregeld profane meezingers te horen. Het verklaart de veelzijdigheid van deze plaat: een bizarre mix van oud en nieuw, volks en verfijnd, invloeden uit Polen, Duitsland en de Gaelische landen die historisch gezien verrassend authentiek blijkt.
Ook een voltreffer: de selectie van ‘hardware’ – inclusief Zweedse nyckelharpa en Noorse hardingfele – die helpt de artificiële grens tussen volks- en kunstmuziek op te heffen. De warme glow van die historische instrumenten en het koelere stemgeluid van de Griekse mezzo Ilektra Platiopoulou creëren een luchtdichte klankbubbel. Trek je houthakkershemd aan, haal een haring uit het zuur en stook de kachel op voor een uurtje immersief luisterplezier. (sta)
____________________________
Reinoud van Mechelen zoekt de rafelranden van Mozarts kunstenaarschap op
REINOUD VAN MECHELEN & A NOCTE TEMPORIS
Mozart concert arias
Alpha Classics

Als Ferrando stond hij in Antwerpen, als Tamino in Brussel. Reinoud Van Mechelen weet dus wel enigszins zijn weg in de muziek van Mozart. Voor zijn nieuwe opname plaatst de tenor de componist volop in het spotlicht, al kiest Van Mechelen met zijn gezelschap A Nocte Temporis wel voor het schaduwrepertoire. Het gaat immers vooral om concertaria’s die Mozart schreef om als maatwerk in de opera’s van collega’s te passen.
Dit album richt zich dus duidelijk tot de parelvissers. De meeste stukken zijn slechts een handvol keer eerder opgenomen, en het is niet dat de oorspronkelijke composities van grotendeels vergeten figuren als Piccinni, Hasse en Anfossi nog regelmatig de affiches van de grote theaters sieren. Alleen zijn niet alle ontdekkingen even overtuigend. Het lijkt wel muziek met de handrem op. Dat heeft niets met de rake uitvoeringen te maken. De insert-composities zelf missen bij momenten gewoon wat vitaliteit en lijken wel te barsten onder het onderdrukte potentieel. (jc)
____________________________
C-Sisters: zussen zwijmelen niet

C-SISTERS
Rachmaninoff - Liszt - Piazzolla
Antarctica Records

December 2022: Chloé en Camille Beniest – de één in rode Dr. Martens, de ander op zwarte pumps – winnen het pianoduoconcours in Amsterdam. Vlak na de coronacrisis was dat: die periode had de zusjes uit Keerbergen samen achter het klavier gedwongen. Na de huiskamer volgde het internationale podium, en dankzij dit debuutalbum kan nu ook de bestorming van de streamingcharts beginnen. Het repertoire is slim gekozen: geen opzichtige spektakelstukken, wel de romantische warmte van Rachmaninov (6 Morceaux, opus 11) en de elegante virtuositeit van Liszts Hongaarse rapsodie nr. 2. Zero tienergezwijmel, verfrissend direct en ongekunsteld. De combo met werk van Astor Piazzolla is verrassend en houdt steek: de C-Sisters zijn sterke vertellers die de tango nuevo precies dat tikje gladde glamour geven dat dit repertoire nodig heeft – volgende keer graag énkel met vier handen, dames, zonder de vocalise (‘Night Club 1960’) die eerder stoorzender dan toegevoegde waarde is. (sta)
____________________________
Quatuor Cobalt: lovenswaardig maakt niet per se luisterwaardig

QUATUOR COBALT
Reflets du temps
GFN Classics

Maddalena Lombardini Sirmen, Fanny Mendelssohn, Alicia Terzian. Met drie componistes neemt Quatuor Cobalt een snelweg doorheen de muziekgeschiedenis, van het Italiaanse classicisme, over de Duitse vroegromantiek tot het Argentijnse modernisme. Al zijn deReflets du temps uit de titel niet zozeer historisch te interpreteren. Het gaat eerder om een weerspiegeling van ons eigen tijdsgewricht. Alleen vrouwen op het programma blijft helaas uitzondering, eerder dan regel.
In dat opzicht is het absoluut lovenswaardig dat een jong kwartet uit Quebec volmondig die keuze maakt. Alleen jammer dat het de muziek niet echt recht doet. De uitvoeringen zijn dynamisch flets, frases klinken gehakkeld, er zit een afstandelijkheid in het samenspel en uitschuivers ontsieren enkele complexere passages. De drie sterren zijn daarom voor de samenstelling, in de hoop dat het niet steeds de jonkies en de nichelabels moeten zijn die vrouwelijke toondichters zo sterk in de verf zetten. (jc)
____________________________
Maurice Ravel is dit jaar de jubilaris

THE NASH ENSEMBLE
Debussy string quartet & sonatas
Hyperion

Een nieuw jaar, een nieuw jubileum. Bruckner en Schönberg zijn out, in 2025 is het aan Maurice Ravel. Het Orchestre de Chambre Nouvelle-Aquitaine blaast de 150 verjaardagskaarsen van de componist ietwat prematuur uit – Ravel verjaart op 7 maart – met een onvervalste best of.
Je kunt je afvragen of iemand nog zit te wachten op alweer een vertolking van het Pianoconcerto in G, Ma mère l’oye, Le tombeau de Couperin en de Pavane pour une infante défunte, maar solist-dirigent Jean-François Heisser verklankt de weelderige muziek van Ravel met zoveel brio dat je die evidente repertoirekeuzes door de vingers ziet. Hij en zijn orkesttroepen hebben perfect begrepen dat de opulentie van Ravels coloriet niet in de massieve saturatie zit, maar net in de gedetailleerde schakeringen. Hun kamergrootte laat toe om net die finesse in hun spel te leggen, zoals de aquamarijne blue notes die regelmatig in deze muziek sluipen. (jc)
____________________________
Debussy’s kamermuziek charmeert onder de vingers van The Nash Ensemble

THE NASH ENSEMBLE
Debussy string quartet & sonatas
Hyperion

Wie denkt dat een Brits ensemble te netjes is voor het revolutionaire modernisme van Debussy, zal zijn ongelijk moeten bekennen. Nash Ensemble bewijst dat het best mogelijk is om gentleman én vrijheidsstrijder te zijn. Centraal op het nieuwe album staat het strijkkwartet uit 1893, waarin Debussy’s harmonische vrijheid zich manifesteert binnen een quasi-klassieke vorm: een anarchist in driedelig maatpak. Onder de late sonates is de onconventionele combinatie van fluit, altviool en harp de blikvanger.
Na zestig jaar weet Nash Ensemble perfect hoe zelfs de grootste klassiekers met stijlvastheid, autoriteit en niet te veel tierlantijntjes te vertolken. Het samenspel legt details bloot, maar verliest de grote lijnen nooit uit het oog. Wij weifelen nog of David Walters arrangement van Prélude à l’après-midi d’un faune voor klein ensemble echt hoefde, maar de delicate miniatuurversie behoudt wel de sensuele kracht van het origineel. Fijne plaat, mooie muziek in vaardige handen. (sta)
____________________________
Bescheiden eerherstel voor vergeten componiste

K. DESHAYES, S. PIAU, E.A., ORCHESTRE VICTOR HUGO
Mélodies sur des poèmes de Victor Hugo
Alpha Classics

Honderd jaar lang lagen ze in de lade: de handgeschreven partituren van Adèle Hugo, dochter van Frans literair monument Victor Hugo. Tot haar dood in 1915 bracht Adèle de helft van haar leven door in inrichtingen, vechtend tegen haar demonen. Maar voor die tragische wending componeerde ze, met een passie die nu pas aan het licht komt in teruggevonden manuscripten.
Na een nauwgezette reconstructie van veertien liederen en vijf instrumentale miniaturen door componist Richard Dubugnon, wordt Adèles werk nu de wereld ingestuurd door Orchestre Victor Hugo en een droomcast aan zangers. Waar Hugo’s pen gedrenkt was in drama, kiest zijn dochter voor een elegante, gevoelige en dartele salonstijl die in Dubugnons orkestrale arrangement meer diepte krijgt. Momenten van dramatische intensiteit zijn een welkome afwisseling tussen al dat bijna ondraaglijk lichte. Topstemmen als Sandrine Piau en Axelle Fanyo halen het maximum uit muziek die charmeert, maar geen brokken maakt. (sta)
____________________________
Korte metten met deze Bruggeling?

REYLANDT TRIO, LINDE VERJANS, SÉAMUS HICKEY
Bruges and the romantic imagination
Etcetera
Neen, Pieter-Jan De Smet, Jeroen De Beer en Pieter-Jan Verhoyen lijken nog lang niet klaar met de muziek van Joseph Ryelandt, de Bruggeling die zijn naam aan hun trio geeft. Op het nieuwe album Bruges and the romantic imagination krijgt dat drietal versterking van violiste Linde Verjans en altviolist Séamus Hickey, voor twee van Ryelandts pianokwintetten en eentje van tijdgenoot Karel Mestdagh.
De uitvoering daarvan is opnieuw erg fraai. Vooral het precieze samenspel, zeker in deze werken waar de componisten veel leegte laten, is indrukwekkend. Alleen zijn niet alle stukken partituur even inspirerend. Hoewel de slotdelen van Ryelandts kwintetten vol drama zitten, en de kracht van het vijftal hier zeker tot uiting komt, kabbelen de moderato’s en adagio’s met hun rechtlijnige melodieën. Het klinkt allemaal erg keurig, salonfähig. Dat levert slechts bij momenten prikkelende muziek op, hoe degelijk de uitvoerders ook mogen zijn. (jc)
____________________________
De herontdekking van ‘de laatste impressionist’
NICOLA GIOSMIN
Lucien Wurmser: le dernier impressioniste
Edition Hortus

Pianist Nicola Giosmin wordt naar eigen zeggen “gedreven door het verlangen om een ander perspectief te bieden op de muziekgeschiedenis, door minder bekende repertoires te verkennen”. Dat mag u letterlijk nemen, want na projecten rond de nobele onbekenden Pál Kadosa en Alan Hovhaness bevat zijn nieuwste langspeler alleen maar muziek van de al even illustere componist Lucien Wurmser.
Daarmee bewijst Giosmin dat die componist onterecht in de vergetelheid is gedonderd: hoewel de man er zelfs geen Wikipedia-pagina aan verdiend heeft, blijken de hier verzamelde werken stuk voor stuk impressionistische pareltjes die balanceren tussen virtuositeit en verfijning.
Een iets helderder pianistieke articulatie zou de 21 composities nog meer tot hun recht laten komen, maar voorts kunnen wij zo’n herontdekking en -waardering alleen maar toejuichen. (bvh)
____________________________
Het knettert en sprankelt tussen de Silbermanns en de Bachs

LOUIS-NOËL BESTION DE CAMBOULAS, MARC MAUILLON, LES SURPRISES
The Experts. The Bach & Silbermann Dynasties
Harmonia Mundi

Een beetje zuur was het, de demo van Gottfried Silbermanns eerste fortepiano voor een sceptische Bach. Op basis van diens kritiek bouwde Silbermann een verbeterd prototype dat de grootmeester tot nieuw werk wist te inspireren. Les Surprises, het ensemble van toetsenist Louis-Noël Bestion de Camboulas, waagt zich tussen twee families die de barok hertekenden. Het magistrale orgel van de kathedraal van Freiberg is eregast op deze compilatie van Johann Sebastian, Wilhelm Friedemann en Carl Philipp Emanuel Bach, waarop ook facsimilia van een Silbermann-piano en een 18de-eeuws klavecimbel prijken. De energieke maar bedachtzame uitvoering van Les Surprises, een van de betere barok-formaties van het moment, biedt ruimte aan retoriek en emotie. Mooi ook is de variatie in intensiteit en intimiteit: het orgel dendert door de fuga’s van vader Bach, het miniaturistische werk van Carl Philipp Emanuel wordt met oog voor detail aangepakt. Marc Mauillons zalvende bariton plaatst de kroon op het werk. (sta)