Jongeren zaten het overgrote deel van hun dag opgesloten op hun kamer, werden gekleineerd en meldden fysiek geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Met het rapport Eenzaam Gesloten tekende ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass tweeënhalve week geleden de ervaringen op van 51 jongeren die op een speciale afdeling in de gesloten jeugdzorg hebben gezeten.
Het onderzoek van Bhugwandass naar de zogenoemde Zeer Intensieve Kortdurende Observatie- en Stabilisatieafdeling (ZIKOS) volgde op vele andere kritische rapporten. Zo was er in 2019 het rapport over geweld binnen de algehele jeugdzorg van commissie-De Winter en volgden in de afgelopen jaren meerdere inspectierapporten naar aanleiding van een bezoek aan een jeugdzorginstelling.
Al die onderzoeken liggen ook op het bureau van Kamerlid Lisa Westerveld (GL-PvdA). "We hebben hier voortdurend vragen over ingesteld en moties over ingediend", zegt ze tegen NU.nl. "Maar die zijn niet uitgevoerd of niet uitgevoerd zoals we zouden willen. We zijn als Kamer verplicht om onze verantwoordelijkheid te nemen."
'Tijd dat politiek verantwoording aflegt'
"Ondanks meerdere signalen en rapporten is er nog steeds geen goed antwoord op het hoe en waarom achter de misstanden in de gesloten jeugdzorg", voegt NSC-Kamerlid Faith Bruyning daaraan toe. Ze vindt het daarom "tijd dat de politiek verantwoording aflegt".
Bruyning en Westerveld roepen samen op om een zogenoemde beknopte parlementaire enquête uit te laten voeren naar de gesloten jeugdzorg van 2008 tot nu. Ze dienen de motie donderdag in tijdens het debat over de gesloten jeugdzorg en hopen daarbij steun te krijgen van een meerderheid van de Tweede Kamer. Volgende week stemt de Kamer over de motie.
Tijdens de beknopte parlementaire enquête kunnen bewindspersonen, mensen van de inspectie en bestuurders binnen de jeugdzorg onder ede worden gehoord. De onderzoeksvraag is kleiner en er is minder dossierwerk dan bij een normale parlementaire enquête.
Eerder werd een beknopte parlementaire enquête gehouden naar bijvoorbeeld de kinderopvangtoeslag. Het onderzoek naar de gaswinning in Groningen is een voorbeeld van een uitgebreide parlementaire enquête.
Motie moet ook signaal afgeven
Zo'n onderzoek is nodig omdat het falen van het systeem al jaren duidelijk is, zegt Bruyning. Ze hopen boven tafel te krijgen hoe de misstanden, ondanks alle rapporten en signalen, zo lang kunnen doorgaan. "Een beknopte parlementaire enquête geeft gehoor aan de enorme noden van jongeren in gesloten instellingen en de politiek kan er, hopelijk, lering uit trekking en verbeteringen doorvoeren", aldus Bruyning.
Door een van de zwaarste middelen in te zetten die de Tweede Kamer heeft, willen de Kamerleden ook het signaal afgeven "dat we het heel belangrijk vinden dat hier verandering in gaat komen".
En nu is daar het politieke moment voor, vindt Westerveld. "Als we allemaal zo geschrokken zijn (van het rapport, red.), dan vind ik ook dat we onszelf in de spiegel moeten kijken en richting moeten geven aan een nieuw kabinet."
Na de enquête kan worden gekeken naar verdere stappen, zegt Bruyning. Het is daarom nog te vroeg om te zeggen of er bijvoorbeeld excuses moet worden gemaakt naar de getroffen jongeren, zoals Bhugwandass in zijn rapport adviseerde.
NUjij: Uitgelichte reacties