Psychiatrische patiënten worden te veel aan hun lot overgelaten, zo laat ook de daad van Malek F. zien

De tragische daad van Malek F., die drie mensen neerstak in Den Haag, lijkt bijkans exemplarisch voor de toestand in de ggz. Politie en woningcorporaties waarschuwen al langer dat te veel psychiatrische patiënten tussen wal en schip raken met alle, soms ernstige gevolgen van dien. ‘Verwarde mensen doden meer mensen dan terreur’, zei de korpschef van Rotterdam eind vorig jaar.

Het is de kille weerslag van bezuinigingen, waarbij ggz-patiënten zo veel mogelijk thuis worden opgevangen in plaats van in instellingen. De afbouw van bedden is de afgelopen jaren veel sneller gegaan dan de opbouw van een vangnet in de wijk. Ambulante behandelaars racen van patiënt naar patiënt – als die al opendoet – en slagen er niet altijd in toe te zien op het medicijngebruik.

Intussen moeten naasten machteloos toezien hoe een dierbare verder afglijdt in een psychose of depressie. In Nederland mag iemand pas tegen zijn zin worden opgenomen als hij voor zichzelf of zijn omgeving een gevaar vormt. Terecht weegt het recht op zelfbeschikking zwaar, bovendien pakt een gedwongen opname niet altijd goed uit. Alleen worden naasten nu te ver op afstand gezet.

Bij geweldsincidenten die het nieuws haalden valt op dat de familie vaak herhaaldelijk aan de bel trok. Denk aan Bart van U., die in 2014 Els Borst vermoordde, of aan de schizofrene en autistische Cyprian Broekhuis, die in 2016 door de politie werd doodgeschoten. De familie van F. heeft aangifte gedaan tegen Parnassia, omdat de ggz-instelling te weinig met haar hulpvraag zou hebben gedaan. Of dit leidt tot een zaak, moet blijken. Wel erkende de burgemeester van Den Haag dat er fouten zijn gemaakt.

Er worden momenteel inspanningen verricht het tekort aan bedden in beveiligde instellingen op te lossen en de ambulante zorg op orde te krijgen. Daarnaast krijgt de familie vanaf 2020 in de nieuwe Wet verplichte ggz terecht meer zeggenschap. Zo kan een naaste straks zelf een gedwongen opname van een familielid aan de rechter voorleggen. Hier kan alvast ruimhartig op worden voorgesorteerd door – en dat kost geen klauwen met geld – de signalen van familie en andere naasten eerder op te pikken.

Naar aanleiding van dit commentaar deelden lezers hun ideeën over de rol van de ggz bij ‘verwarde mensen’. Een selectie van de lezersbrieven.