'Operatie Propere Handen': een fraai staaltje zieke humor

In België is een voetbalschandaal losgebarsten. Er zijn voetbalmakelaars, scheidsrechters en clubbestuurders aangehouden op verdenking van witwassen, deelname aan een criminele organisatie, omkoping, matchfixing en corruptie. Justitie heeft een jaar lang de gangen van verdachten gevolgd en noemde dat 'Operatie Propere Handen', zonder meer een fraai staaltje zieke humor.

De komende tijd krijgen we weer de gebruikelijke botsing over de interpretatie van de feiten. Je kunt zeggen dat het hier om een incident gaat - oké, een tamelijk uitgebreid incident - maar ook een incident dat zich afspeelt in een klein voetballand als België, waar ze het toch al niet zo nauw namen. Zeker, er zijn de laatste tijd wel heel veel incidenten en het is de vraag hoeveel incidenten je kunt hebben voor je uit de incidentenfase geraakt en moet toegeven dat er iets structureels aan de hand is. Maar we hoeven nu niet meteen te gaan beweren dat het héle topvoetbal zo rot is als een mispel en speelbal is geworden van criminelen.

Daartegenover staan degenen die vermoeden dat het 'incident' niet meer is dan het topje van de ijsberg, meer een signaal dan een incident dus eigenlijk, en dat 'de voetballerij' alle kenmerken vertoont van een maffiaorganisatie. Ik behoor tot het laatste kamp.

Wie de literatuur over de hechte band tussen het voetbal en de criminaliteit een beetje heeft bijgehouden, weet al veel langer dat de zaken die dankzij Operatie Propere Handen aan het licht komen niet tot de incidenten kunnen worden gerekend. In de Volkskrant schreven een tijdje geleden Menno van Dongen en Willem Feenstra ontluisterende verhalen over de internationale gokmaffia achter het voetbal. Al in 2012 verscheen Voetbal & Maffia van de twee Voetbal International-journalisten Tom Knipping en Iwan van Duren. Een jaar later deed het duo er nog een schepje bovenop, met Voetbal & Maffia in de Lage Landen 2 - een nuttige correctie voor ons Nederlandse zelfbeeld van niet voor corruptie vatbaar brandschoon land in een verder duistere wereld.

Uit die twee boeken steeg een stinkende walm van criminaliteit op, van een sport die volkomen ziek is en die is gelieerd aan wapenhandel, drugs, liquidaties, afpersing en mensenhandel. Een volkomen gewetenloze wereld van georganiseerde misdaad, die volgens Interpol vergelijkbaar is met de internationale drugshandel, ook in de hoeveelheid louche geld die erin omgaat.

Kop in het zand

Opmerkelijk was, dat Knipping en Van Duren vervolgens van hun hoofdredacteur kregen te horen dat ze maar eens moesten stoppen met hun gehengel in het voetbalriool. De lezer zat er niet op te wachten, voor je het wist zegde hij zijn abonnement op. De kop in het zand was beter, de illusie moest in stand worden gehouden. Gewoon weer schrijven over heerlijke doelpunten en magistrale passeeracties, alsjeblieft.

In een rapport uit 2016 schreef Transparency International dat de jaaromzet van de internationale sport - sportmultinationals als Nike en Adidas niet meegerekend, evenmin als tv-zenders en andere randzaken - 145 miljard dollar bedraagt. In hetzelfde rapport stond ook hoeveel geld er omgaat in de mondiale legale sportgokindustrie (70 miljard dollar) en de illegale (naar schatting 500 miljard dollar). Vroeger stond de brave Toto in dienst van de sport, maar dat is allang omgedraaid: de sport staat in dienst van de internationale gokmaffia.

In een interview met De Morgen zei Dimitri Dedecker, als advocaat al een jaar of tien werkzaam in het voetbal, gisteren dit: "Terwijl het in de normale sport om winnen gaat, draait het in het voetbal enkel en alleen om geld." Dat zou nog niet zo erg zijn - het draait op wel meer plekken louter om geld - als niet de manier waarop dat geld wordt verdiend ook aan geen enkele moraal meer is gebonden. Je kunt je trouwens ook afvragen of 'normale' topsport nog wel bestaat; misschien bij een paar korfballers en zaklopers.

Het is niet zo dat het criminele milieu zich met het voetbal bemoeit; het internationale topvoetbal, laat Operatie Propere Handen nog eens zien, is zelf een crimineel milieu geworden.