“Een kleine, maar opvallende verschuiving.” Zo noemt politicoloog Stefaan Walgrave de huidige positionering van Open VLD in het partijlandschap. De liberalen blijven economische rechts, maar schuiven op sociocultureel vlak wel op naar links. Dat terwijl alle andere partijen net naar rechts trekken wat die thema’s betreft. Vooral Vooruit en CD&V. Dat blijkt uit onderzoek van Walgrave en zijn collega’s aan de Universiteit van Antwerpen op basis van de Stemtest. De onderzoekers vergeleken de antwoorden van de partijen op de stellingen nu en vijf jaar geleden.

Zo stelden de onderzoekers vast dat Open VLD meer linkse antwoorden gaf rond criminaliteit, klimaat en migratie dan vijf jaar geleden. Wie een levenslange straf krijgt, mag bijvoorbeeld vervroegd vrijkomen, als het van Open VLD afhangt. De overheid moet een opvangplaats voor alle asielzoekers voorzien. En camera’s met gezichtsherkenning zijn dan weer uit den boze. Op de economische as daarentegen behoudt Open VLD haar klassieke, rechtse positie.

Die combinatie van economisch rechts en cultureel links brengt Open VLD in een onontgonnen segment van het partijlandschap. Hoewel er wat verschuivingen zijn, blijven de andere partijen allemaal of links-links of rechts-rechts op de beide assen. Open VLD is de eerste partij die de ‘oversteek’ waagt. Onze noorderburen kennen die combinatie van rechts en links wel. In Nederland rijmt de D66, de partij van Rob Jetten, een economisch rechts profiel met een links sociocultureel programma. (Lees verder onder de foto)

Niche

Dat Open VLD zich op dezelfde manier profileert, is niet onlogisch. De crisis in het centrum dwingt de liberalen om andere oorden op te zoeken. “Open VLD is op zoek naar een niche”, analyseert Walgrave die positionering. “Op rechts heeft de partij al heel wat concurrentie van de N-VA. Die kan je eigenlijk vergelijken met de rechts-liberale VVD (de partij van Dilan Yeşilgöz, red.) in Nederland. Dus zijn de liberalen op zoek naar een segment waar er nog ruimte ligt.”