WHO bezorgd over overdracht van vogelgriep van dier op mens, viroloog Steven Van Gucht stelt gerust: "Wel waakzaam blijven"
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakt zich "grote zorgen" over de toenemende overdracht van het vogelgriepvirus op de mens. Mensen die in contact zijn gekomen met besmette dieren hebben "een buitengewoon sterftecijfer", zegt de WHO. Er wordt ook gevreesd dat het vogelgriepvirus zou kunnen muteren en van mens op mens zou kunnen worden overgedragen. Moeten we ons zorgen maken?
Tussen begin 2003 en 1 april 2024 registreerde de WHO een totaal van 889 gevallen van het H5N1-vogelgriepvirus bij mensen in 23 landen. Daarvan stierven 463 mensen, wat het sterftecijfer op 52 procent brengt.
Op een persbriefing in Genève uitte de WHO haar "grote bezorgdheid" over de toenemende overdracht van het vogelgriepvirus naar nieuwe diersoorten, waaronder de mens. Daarbij bestaat de vrees dat het virus kan muteren en overgedragen worden van mens op mens. Voor dat laatste is momenteel voor alle duidelijkheid nog geen bewijs.
"We moeten mensen die besmet zijn door dieren monitoren", zei wetenschapper bij het VN-gezondheidsagentschap, Jeremy Farrar, in Genève. "Maar het is het nog belangrijker om te begrijpen hoeveel menselijke besmettingen er plaatsvinden zonder dat die personen zich daarvan bewust zijn. Dat is waar de mutatie van het virus zal plaatsvinden".
Ik maak mij minder zorgen op een mogelijke uitbraak dan een jaar geleden
Ook viroloog bij Sciensano, Steven Van Gucht, laat zijn licht schijnen op het communiqué van de WHO. Volgens hem moeten we ons voorlopig niet al te veel zorgen maken, al moeten we wel waakzaam blijven.
"De kans op besmetting van dier op mens is heel klein. Er zijn ook opvallend weinig gevallen van vogelgriep in Europa, waardoor ik mij niet meer zorgen maak op een mogelijke uitbraak dan bijvoorbeeld een jaar geleden. Integendeel. De risico's zijn al decennialang bekend, dus er ligt een plan klaar voor mocht zoiets gebeuren."
Besmet door koe
In de Verenigde Staten raakte recent wel een persoon besmet met het vogelgriepvirus nadat hij in contact was gekomen met besmette melkkoeien. "Dat is wel een nieuw element", aldus Van Gucht.
"Tot nu toe sloeg de vogelgriep enkel over op vleesetende dieren. Denk maar aan vossen of ijsberen die besmet raken nadat ze een besmette vogel opeten. Maar dat koeien, herbivoren dus, besmet kunnen raken en dat het zelfs in hun melk zit, is een nieuw gegeven. Hoe dat is kunnen gebeuren moet nog grondig onderzocht worden."
De kans dat een geval zoals in de VS bij ons kan gebeuren, is klein, stelt de viroloog gerust. "De VS kent op dit moment veel gevallen van vogelgriep, iets wat bij ons niet het geval is. Daarnaast ging het bij de besmetting in de VS om rauwe koemelk. Melk wordt voor verkoop altijd gepasteuriseerd, wat ervoor zorgt dat een mogelijk virus niet kan overleven."
Waar komen de meeste gevallen van vogelgriep bij mensen voor?
Viroloog Steven Van Gucht: "Vooral in Zuidoost-Azië zien we gevallen van mensen die besmet raken met het vogelgriepvirus. In die landen (China, Laos, Vietnam etc.) zien we grote rivierdelta's die enorm veel watervogels aantrekken. Die delta's en rivieren zijn vaak omringd door landbouw. De kans dat andere dieren - en dus ook mensen - besmet raken met vogelgriep ligt daarom hoger in die regio's."
Doordat nog niet uitgeklaard is wat precies de oorzaak is van de besmetting van de koe in de VS, roept Van Gucht op tot waakzaamheid bij dierenartsen. "Weet dat als er een ziek dier binnenkomt waarvan de klachten niet meteen duidelijk zijn, een besmetting met vogelgriep mogelijk de boosdoener is."
Zoals eerder vermeld, vreest de WHO voor een mutatie van het vogelgriepvirus waardoor het doorgegeven zou kunnen worden tussen mensen. "Die vrees is er altijd", zegt Van Gucht, "maar de kans dat het gebeurt, is ook daar heel erg klein. Mocht dat toch gebeuren, dan hebben we af te rekenen met een nieuwe pandemie. Ook daarvoor ligt een plan klaar, dus we zijn voorbereid".