Doping, fitness en slimme bezems: zo wordt curling een echte sport

"Vroeger waren de beste curlers oudere mannen, die hele avonden bier dronken aan de bar", vertelt Tomas Ulsrud aan The New York Times. Op de dag dat bekend raakt dat Aleksandr Kroesjelnitski tegen de lamp is gelopen bij een dopingcontrole, komt de krant met een profiel van de Noorse curler. De man, een van de weinige 46-jarigen die aan de Winterspelen in Zuid-Korea deelnemen, is letterlijk de posterboy van het Noorse curling-team. 

Letterlijk, want van de belangrijkste curlingteams wereldwijd is er net een kalender uitgekomen, waarin Ulsrud in ontbloot bovenlijf figureert. Dat men nu ook al curlers in een kalender kan zetten als mannelijk lekkers is voor de krant het bewijs dat curling een echte sport is geworden. Want terwijl curling vroeger iets voor "dikbuikige, bierzwelgende zondagsatleten" was, moeten atleten nu ook naar de fitness gaan om het op de Olympische Spelen uit te houden. 

"Natuurlijk zitten wij ook in de fitness", zegt Stefaan Van Dyck, aanvoerder van het nationale Belgische curlingteam. "Voor een groot toernooi kan dat wel zes uur per week zijn." Dat er een Rus betrapt is op het gebruik van doping verbaast Van Dyck daarom ook niet. "Om goed te kunnen vegen, moet je nu eenmaal getrainde borstspieren hebben. Ook wij kunnen voor een Europees of een wereldkampioenschap gecontroleerd worden op doping." 

_{Lees verder onder de foto.}

Valsspelen

In ons land reiken de ambities van de curlers nog niet tot aan de Spelen, maar ook hier is de sport de laatste jaren competitiever geworden. Sinds 2005 hebben we een nationale ploeg en gaandeweg zijn de toelatingsvoorwaarden daarvoor strikter geworden. "Terwijl je vroeger enkel lid moest zijn van de curlingbond, hebben we de laatste drie jaar een competitie om te bepalen welk curlingteam ons land mag verdedigen", vertelt Dirk Heylen, secretaris van de Belgian Curling Association. 

Heylen wil ook graag benadrukken dat fair play een van de belangrijkste kenmerken van de curlingsport is. Zo is er bij wedstrijden geen scheidsrechter aanwezig. Maar behalve doping zijn er wel degelijk manieren om vals te spelen, geeft Heylen aan. 

Twee jaar geleden kwam er bijvoorbeeld een bezem met een speciale stof op de markt, die heel wat commotie in de curlingwereld teweegbracht. De bezem kan de baan van de steen ingrijpend veranderen en zo wordt menselijke vaardigheid minder van tel. Alle internationale topteams tekenden daarom prompt een statement om de nieuwe bezem niet te gebruiken. 

"Er wordt altijd lacherig over gedaan, maar een curler doet er twee tot vier jaar over om goed te leren vegen", zegt Tom Van Loock, voorzitter van curlingclub Campina. "In het spel is het zo dat elke centimeter telt."

Door te vegen warmt het ijs op en wordt het bovenste laagje ijs weer vloeibaar, wat ervoor zorgt dat de steen beter kan glijden. Maar dat vegen zet curlers ook weer voor een dilemma. Is het beter om meer druk te zetten op de bezem, of kun je beter snel vegen, dat is voor menig curler de vraag. "Als je een kleine gestalte hebt, kun je minder op de bezem leunen en zal je sneller moeten vegen", zegt kapitein Van Dyck. "Je techniek is dus sterk afhankelijk van je lichaamsbouw."  

Om spelers te helpen om de perfecte verhouding te vinden tussen druk en snelheid, hebben enkele Canadese ontwerpers de Smartbroom of "slimme bezem" ontwikkeld. Met een heel aantal snufjes erin, meet die hoe efficiënt topatleten kunnen vegen. En omdat Canada het enige land was dat tot aan de vorige winterspelen in 2014 over de slimme bezem beschikte, hielp het de Canadezen mogelijk aan hun gouden medailles. Het brainstormen voor de bezem gebeurde ook voornamelijk op café, zo bekenden de ontwerpers aan The New York Times.

Verliezer trakteert

Of er dan iets aan is van dat imago dat stelt dat curling toch eerder iets is voor toogatleten? "Ergens klopt daar wel iets van", zegt Van Dyck. "Hoewel toplanden zich na een wedstrijd toch eerder wat afzonderen, is het de gewoonte dat het winnende team altijd de verliezer trakteert. Dat gebeurt op gewone wedstrijden, maar ook op een EK of een WK." 

Volgens Van Dyck heeft dat ook met de focus op fair play te maken die in de sport heilig is. Terwijl de spelers tijdens de wedstrijd zelf beslissen over welk team de meeste punten krijgt, is de verbroedering erna ook belangrijk. "Dat behoort allemaal tot de spirit of curling." 

************************

De spelregels van curling

Een curlingwedstrijd wordt gespeeld door twee ploegen van vier spelers, waarbij elke ploeg acht stenen krijgt. Net zoals bij petanque proberen beide teams zoveel mogelijk stenen zo dicht mogelijk bij het 'huis' te krijgen, dat is die cirkel op het ijs. Elke steen wordt door de skip of aanvoerder van het team gegooid, waarop twee teamleden beginnen te vegen. Bij het loslaten van de steen geeft de skip een draaiende beweging aan, zodat de steen een krul maakt. Vandaar de naam curling. Voor elke steen die dichter bij het huis ligt dan een steen van de tegenpartij, krijgt een team een punt. Het is opgedeeld in ends – in elke end speelt een team dus zijn acht stenen. Wie het meeste ends binnenhaalt, wint het spel.