Nederland en een aantal andere EU-lidstaten dringen aan op het omleiden van onderschepte asielzoekers naar niet-EU-landen. Daar zouden zij dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie, staat in een brief aan de Europese Commissie waaraan de lidstaten werken. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.
Nederland en medestanders als Denemarken en Tsjechië wijzen de commissie op het voorbeeld van Italië, dat een overeenkomst heeft gesloten met Albanië, zeggen Haagse en Brusselse bronnen. Italië gaat asielzoekers die het op de Middellandse Zee heeft onderschept overbrengen naar dat niet-EU-land. Daar doorlopen ze vervolgens de asielprocedure.
De brief wordt een oproep aan de Europese Commissie om meer partnerschappen aan te gaan, met de Turkije-deal als voorbeeld, zeggen ingewijden. Concrete plannen zou de brief niet bevatten. Omdat de laatste hand nog niet is gelegd, is nog niet duidelijk welke ideeën de landen precies aan de commissie zullen voorleggen. De omstreden Britse Rwanda-deal dient volgens bronnen in ieder geval niet als model. Dat zou betekenen dat de EU asielzoekers zou uitzetten naar een ander land zonder uitzicht op asiel in de unie.
Mensenrechten- en hulporganisaties maken bezwaar tegen de afspraken tussen Italië en Albanië. Maar de Europese Commissie oordeelde tot dusver dat die geen Europese regels schenden.
De EU maakte na de migratiecrisis van 2015 voor het eerst afspraken over het tegenhouden van migranten, destijds met Turkije. Die waren aanvankelijk omstreden, maar sindsdien zijn er akkoorden gevolgd met onder andere Tunesië, Egypte en Libanon.