Hoewel minister Diependaele er graag mee uitpakt, is het aantal fraudeonderzoeken naar sociale huurders fors gedaald

Minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) pakt er met de regelmaat van de klok mee uit: cijfers over eigendomsfraude bij sociale woningen. Wie een sociale woning huurt mag geen andere eigendom in bezit hebben, ook niet in het buitenland. Diependaele telt telkens het aantal gevallen vanaf de start van de metingen, maar zo gaan belangrijke nuances verloren.

Zo zien we in een nadere analyse dat het aantal onderzoeken en dus ook het aantal fraudedossiers het afgelopen half jaar fors gedaald is. De afgelopen zes maanden waren er slechts 45 onderzoeken, terwijl dat aantal voordien zelfs op maandniveau vlot gehaald werd. In maart 2022 werd er een record van 104 onderzoeken uitgevoerd.

De onderzoeken gebeuren in opdracht van de woonmaatschappijen zelf, waarbij de Vlaamse regering de kosten voor haar rekening neemt. En die zijn aanzienlijk. Het kabinet deelt mee dat het gaat over een gezamenlijke kost van 1,4 miljoen euro voor in totaal 941 dossiers – er werd fraude vastgesteld in 51,2 procent van de gevallen. Dat komt neer op 1.488 euro per onderzoek. Dat strookt met de afgelopen raamovereenkomst.

Tot voor kort waren er vijf bedrijven die dit soort onderzoek uitvoerden in 26 landen. De tarieven voor een vooronderzoek varieerden van 150 tot 7.440 euro, voor een volledig onderzoek ging dat van 1.925 tot 19.130 euro.

2,7 miljoen euro opbrengst

In de nieuwe raamovereenkomst van deze maand zijn er nog maar twee Nederlandse bureaus die zich hiermee bezighouden – BureauBuitenland en Focus Handhaving – en zijn de tarieven opgetrokken. Zij gaan na vermoedens door de sociale woonmaatschappijen op zoek naar bewijzen van een eigendom van de sociale huurders in het land van herkomst zelf.

Hun opdracht is intussen gewijzigd. Waar vroeger zelfs een gedeelte van een klein lapje landbouwgrond voldoende was om iemand uit zijn huis te zetten, is dat nu niet meer het geval. Dit omdat de woonmaatschappijen door de rechtbank werden teruggefloten toen ze wilden ingrijpen.

Volgens minister Diependaele wijzen de cijfers net mogelijk op het succes van zijn aanpak. “Misschien zijn de fraudeurs er intussen al grotendeels uit en is het vet van de soep”, zegt zijn woordvoerder Ben Bruynseels. Die wijst verder nog op de fusie van de woonmaatschappijen als mogelijke verklaringen voor de forse daling. “Maar elk geval van fraude is er een te veel”, zegt hij. “Bovendien hebben we zo gezorgd dat er 254 sociale woningen zijn vrijgekomen.” In totaal zouden deze onderzoeken geleid hebben tot terugvorderingen van 2,7 miljoen euro.

Er staan momenteel 180.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning.