"Internet in gevaar": hoe groot is de kans dat ook Europa netneutraliteit afschaft?

Of u nu online bankiert, een voetbalwedstrijd streamt of een film op Netflix bekijkt, internetproviders – zoals Telenet of Proximus – behandelen het verkeer op dezelfde manier. Elk datapakketje is gelijk: online bankieren krijgt bijvoorbeeld geen voorrang op bingewatchen. Europese netneutraliteitsregels, die sinds 2016 van kracht zijn, laten zoiets niet toe.

Aan de andere kant van de grote plas besloot de telecomwaakhond FCC dat die netneutraliteit een blok aan het been was voor internetproviders. Als iedereen verzekerd is van snel internet, waarom zouden internetproviders dan investeren in betere infrastructuur en sneller internet? "Het internet functioneerde zoals het hoort voor we die strenge neutraliteitsregels in 2015 invoerden", beargumenteerde Ajit Pai, de voorzitter van FCC.

 Grondleggers van het internet, zoals Tim Berners-Lee, zijn het daar niet mee eens en waarschuwden dat netneutraliteit opheffen het internet in gevaar brengt.

"Internetproviders zien met lede ogen aan hoe een streamingdienst zoals Netflix met een groot deel van hun marktaandeel gaat lopen", zeg computerwetenschapper Jeroen Baert (KU Leuven). In plaats van voor klassieke tv te betalen via een tv-decoder, kiezen mensen voor een Netflix-abonnement. 

Hoe vervelend providers dat ook vinden, ze kunnen daar in Europa niets aan doen. Hun rol is beperkt tot het vervoeren van bits van de ene server naar de andere server.

Veredelde tv

"Eens je de netneutraliteit afschaft, dreigt het internet te evolueren naar een veredelde verzameling van tv-pakketten", zegt Baert. Denk aan een pakket voor sportliefhebbers, waardoor zij aan heel voordelige voorwaarden sportwedstrijden kunnen streamen, maar zodra ze hetzelfde datapakket willen gebruiken om te gamen, zal hen dat extra worden aangerekend. 

"Er is bovendien geen reden om niet aan te nemen dat een internetprovider het verkeer van een concurrent zoals Netflix zou benadelen ten opzichte van eigen tv-pakketten", zegt de computerwetenschapper. Hij verwijst daarvoor naar de zomer van 2016. Heel de wereld was toen in de ban van het smartphonespel Pokémon Go. Proximus besliste dat Proximus-klanten niet moesten betalen voor de data die de app vrat. 

Hoewel zulke formules, waarin de maandelijkse datalimiet voor bepaalde diensten niet geldt, binnen de Europese regelgeving vallen, toont het Proximus-voorbeeld volgens Baert aan hoe internetproviders constant op zoek zijn om klanten op te sluiten in hun ecosysteem.

Hindernissen voor innovatie

Een internet zonder netneutraliteit doet ook vragen rijzen over censuur. "Ik schrijf wel al eens een blogpost die praktijken van internetproviders aanklaagt. In een wereld waar zij het verkeer bepalen, zouden ze zulke informatie perfect kunnen censureren." En dan is er nog de privacykwestie. Internetverkeer regelen, impliceert dat internetproviders elke stukje data moeten analyseren om te kijken of het voorrang krijgt of in de wachtrij komt te staan.

Bij Bits of Freedom, een Nederlandse organisatie die opkomt voor digitale burgerrechten, zijn ze ervan overtuigd dat Europa het voorbeeld van de Verenigde Staten niet zal volgen. Maar dat betekent niet dat we hier de gevolgen van de Amerikaanse beslissing niet zullen voelen.

"Stel je voor dat Apple en provider Verizon een deal sluiten om muziek streamen via Apple Music voorrang te geven", zegt Rejo Zenger, onderzoeker bij Bits of Freedom. "Dan mag ik nog een streamingdienst uitdenken die tien keer beter is, klanten van Verizon zullen mijn app veel minder snel gebruiken omdat ik niet de capaciteit krijg die Apple ter beschikking heeft." 

Met andere woorden: niet alleen consumenten zijn het slachtoffer van het einde van netneutraliteit, ook innovatie ideeën zullen veel minder snel hun weg naar het grote publiek vinden.