© ISOPIX
Waarom u ‘First Man’, de anti-‘Apollo 13’, met Ryan Gosling moet zien
Een biografisch drama rond Neil Armstrong, de eerste man op de maan: dan verwacht je toch een grootschalige, peperdure en patriottische space opera. Niets daarvan in ‘First Man’metRyan Gosling als Armstrong. Regisseur Damien Chazelles film is in de eerste plaats een claustrofobische gevecht met de dood. Het levert een moedige en gedurfde film op.
De meeste Amerikanen associëren Hollywoodfilms over de Gemini- en Apolloprojecten, die de VS als eerste land naar de Maan brachten, met patriottisme en ‘our finest hour’. Het is tenslotte hoe Ground Control-chef Ed Harris het verwoordde in Ron Howards epos ‘Apollo 13’. Amerikanen willen geloven dat de maanlanding hun natie nobeler, moediger en schoner heeft gemaakt. Zoiets inspireert natuurlijk Hollywoodfilmmakers.
Geen vlag op de maan
Maar tot voor kort werden er alleen films geproduceerd over de kerels die het pad voor Neil Armstrong effenden (‘The Right Stuff’) en over de pioniers die bijna sneuvelden (‘Apollo 13’), en niet over het avontuur van Armstrong zelf. Dat zal zeker te maken hebben met het feit dat de reis van de ‘eerste man’ quasi vlekkeloos verliep. Clint Eastwood speelde een paar jaar met een Neil Armstrong-project, maar hij vond niet de juiste invalshoek. Damien Chazelle, de wonderboy van ‘Whiplash’ en ‘La La Land’, vond die wel. Tot grote verbazing van de Amerikaanse pers werd ‘First Man’ echter geen epos over vaderlandsliefde en Amerikaanse moed. Erger nog, in de film ontbreken de beelden van het planten van de Amerikaanse vlag op de maan.
Claustrofobisch
Die ‘heiligschennis’ heeft te maken met die bijzondere insteek van Chazelle. De 32-jarige cineast wilde iets anders maken dan een patriottisch pamflet. Zijn Neil Armstrong is als Orpheus die naar de Onderwereld trekt. Ryan Gosling speelt hem ook als een man uit een Griekse Tragedie die getekend is door de dood. In een van de eerste scènes zien we Armstrong in zijn rammelende stuurcabine. Chazelle vertikt het om ook maar even naar het spectaculaire landschap te cutten. De regisseur versterkt het gevoel van ademnood en claustrofobie door zijn close-up van de piloot de hele tijd aan te houden. Armstrong lijkt een man die levend begraven werd en zich uit zijn metalen lijkkist tracht te worstelen.
Na zijn bevrijding wacht Neil toch nog een ramp: zijn kind sterft. Armstrong probeert zijn leven dan maar nieuwe zin te geven door zich op het Apolloproject te storten. Maar ook op dat traject wacht hem isolement (van zijn vrouw), eenzaamheid en dood. Wanneer Armstrong dan toch op de maan landt, voel je geen triomf van een natie en geen fysieke overwinning van een individu. Er is enkel het gevoel van een man die met volle bewustzijn dichter bij de dood is gekomen dan iemand anders en daar mogelijk kracht uit zal putten om verder te leven. Dat sluit alvast aan bij de echte Neil Armstrong, die onterecht als een kluizenaar werd omschreven, maar zich overduidelijk ongemakkelijk voelde in deze wereld.
Het komt dus niet als een verrassing dat ‘First Man’ het minder goed deed aan de Amerikaanse box office dan verwacht. Maar Chazelle slaat spijkers met koppen wanneer hij stelt dat de eerste ruimtereizen geen romantische pioniersavonturen waren, maar eenzame, sombere en extreem claustrofobische trips die je amper kon overleven. Moedige en gedurfde Hollywoodfilm, die ‘First Man’.
‘First Man’, nu in de bioscoop
