Direct naar artikelinhoud

Belastingdeal met Ikea leidt tot onderzoek

De Europese Commissie verdenkt de Nederlandse fiscus van steun aan meubelgigant Ikea om belastingen te ontwijken. De mogelijk illegale praktijken bestaan sinds 2006 en benadelen de schatkist (betrokkenen spreken over honderden miljoenen euro's) en de concurrenten van Ikea. Commissaris Vestager (Concurrentie) kondigde maandag een onderzoek aan naar de Nederlandse belastingconstructies voor Ikea.

De Ikea in Haarlem.Beeld epa

'Alle ondernemingen, multinational of niet, moet hun eerlijke deel van de belastingen betalen', waarschuwde Vestager. Eerder nam ze Ierland in de tang dat werd gesommeerd het Amerikaanse Apple alsnog een belastingaanslag van 13 miljard euro op te leggen. Staatssecretaris Snel (Financiën) zegt in een reactie alle medewerking toe aan het Commissieonderzoek. Ikea stelt dat het zijn belastingen conform de nationale en Europese wetten betaalt.

De Commissie vermoedt dat twee speciale afspraken (zogeheten rulings) tussen de Nederlandse belastingdienst en het Zweedse Ikea, niet door de beugel kunnen. Als gevolg van de afspraken zou de winst van Ikea 'aanzienlijk' en kunstmatig zijn gedrukt. Daardoor betaalt de Zweedse multinational fors minder belasting. Dat is een oneigenlijk concurrentievoordeel voor Ikea omdat zijn concurrenten dergelijke afspraken niet hebben.

Vrijgesteld van belastingen

Het onderzoek van de Commissie richt zich op de belastingsafdracht van Inter Ikea Systems, de in Nederland gevestigde tak van de onderneming die de franchisevergoedingen ontvangt van alle Ikeawinkels in de wereld. Die vergoeding (3 procent van de omzet) betalen franchiseondernemers voor het gebruik van het Ikea-logo, het winkelconcept en de verkoop van de Ikea-producten.

De Nederlandse belastingdienst keurde in 2006 een regeling goed waarbij Inter Ikea Systems jaarlijks een bedrag betaalde aan de Luxemburgse Ikeadochter (Ikea Holding) voor het intellectueel eigendom voor het Ikea franchiseconcept. De jaarlijkse licentie slorpte een 'aanzienlijk deel' van de inkomsten van Ikea Systems in Nederland op waardoor dat minder winst had en dus minder belasting hoefde te betalen. Niet onbelangrijk: de in Luxemburg gevestigde Ikea Holding was vrijgesteld van belastingen op basis van een uit 1929 stammende wet.

Reactie Ikea

Ikea houdt zich aan de belastingregels in alle gebieden waar de meubelverkoper actief is, stelt het Zweedse bedrijf in een reactie op het onderzoek naar de Nederlandse belastingdeals. 'De manier waarop wij door nationale overheden belast zijn, komt naar onze mening overeen met Europese regels. Het is goed dat dit onderzoek dat kan bevestigen en duidelijkheid kan verschaffen.'

Winst naar Lichtenstein

Nadat de Commissie de bijzondere Luxemburgse belastingwet vanaf 2011 verbood, gooide Ikea het over een andere boeg. Nu keurde de Nederlandse belastingsdienst het goed dat Inter Ikea Systems in Nederland het intellectuele eigendom van Luxemburgse holding kocht, met een lening van het moederbedrijf in Liechtenstein. Door de rentebetalingen voor die lening wordt een fors deel van de winst van Ikea Nederland naar het fiscaal gunstiger Liechtenstein verschoven. Liechtenstein werd eerder deze maand door de EU op een 'grijze lijst' geplaatst van landen die hun belastingregime moeten aanpassen.

Het onderzoek van de Commissie naar Ikea vloeit voort uit een klacht van de Europese Groenen. Die becijferde het illegaal verkregen belastingvoordeel voor Ikea op 1 miljard euro. Volgens betrokkenen in Brussel is het fiscale voordeel van de Nederlandse belastingconstructies kleiner maar wel substantieel.

De Commissie maakt onder aanvoering van Vestager en Commissaris Moscovici (Belastingen) meer werk dan haar voorgangers van de aanpak van belastingontwijking door multinationals. De lidstaten zijn verplicht al hun speciale belastingafspraken met bedrijven aan Brussel te melden. Vestager onderzoekt of ze de staatssteunregels niet overtreden.

De grootste klapper was Apple, dat vorig jaar te horen kreeg dat het 13 miljard euro achterstallige belasting aan Ierland moet betalen. Dublin is tegen deze uitspraak in beroep gegaan. Verder droeg de Commissie dit jaar Luxemburg op alsnog 250 miljoen belasting te heffen bij Amazon. Eerder moest de Nederlandse fiscus ruim 20 miljoen bij Starbucks ophalen. In alle gevallen concludeerde de Commissie na diepgaand onderzoek dat het bij de rulings om oneigenlijk belastingvoordeel ging.