Nog altijd luchtverontreiniging bij overkapping: “Alleen propere wagens zijn oplossing”

Bij een overkapping van de Antwerpse Ring zouden de tunnelmonden voor een verslechtering zorgen van de luchtkwaliteit in de buurt. Dat blijkt al uit de Antwerpse luchtkwaliteitskaart voor 2020. Die houdt niet alleen rekening met meetresultaten, maar ook met windrichting, gemiddelde verkeersdrukte en de gemiddelde uitstoot van wagens.

Met de invoering van de lage-emissiezone in de Antwerpse binnenstad en op Linkeroever is de luchtkwaliteit verbeterd. Toch kleurt de Antwerpse Ring nog steeds rood. De tunnelmonden aan onder meer de Kennedy- en Craeybeckxtunnel zijn zelfs dieprood voor wat betreft stikstofdioxide. De Europese norm wordt daar nog steeds zwaar overschreden.

Geen pasklare oplossingen

Ook met de plannen voor de Oosterweelverbinding wordt er geworsteld met de tunnelmonden en de gaten in de overkapping. Daarom bestelt Vlaanderen een onderzoek naar mogelijke maatregelen om de luchtkwaliteit aan tunnelmonden te verbeteren.

Pasklare oplossingen zijn er echter niet, meent Wouter Lefebvre, onderzoeker luchtkwaliteit bij de onderzoekscentrum VITO. “Er bestaan verschillende technieken om lucht te filteren, maar het grote probleem is om de lucht in de tunnels op te vangen”, zegt hij. “Wagens in een tunnel rijden allemaal in dezelfde richting en dat zorgt voor wind. Als je die lucht wil capteren, moet je een krachtige installatie hebben om die op te zuigen richting filter. Dat zou voor luchtstoten zorgen die een gevaar vormen voor bijvoorbeeld motorrijders.

De Plabutschtunnel in Oostenrijk beschikt over technologie om de lucht in de tunnel af te zuigen. Alleen wordt die slechts sporadisch gebruikt, vooral omdat het energieverbruik van deze installatie zo hoog is. Je kunt je afvragen of de voordelen van propere lucht opwegen tegen de nadelen van de hoge energieproductie. Deze installatie in de Plabutschtunnel wordt nu alleen gebruikt bij een ongeval of brand in de tunnel.”

Het verwerken van de filterinhoud is dan weer geen enkel probleem. “De daarin opgeslagen stikstofdioxide wordt chemisch afgebroken”, zegt Lefebvre.

Wagens met nuluitstoot

Wat is dan de oplossing om luchtverontreiniging aan tunnelmonden terug te dringen? “Minder en propere wagens”, zegt Lefebvre. “Dat is de meest kostenefficiënte manier om dit aan te pakken. Bovendien heeft dit een positief effect dat ruimer gaat dan alleen de tunnelmonden. Wagens met nuluitstoot produceren nog wel fijn stof, door de remmen en de banden, maar de uitstoot van stikstofdioxide zal sterk verminderen.”

De stad Antwerpen verstrengt in 2020 de toegangsvoorwaarden voor de lage-emissiezone en hoopt zo op een verdere verschoning van het wagenpark. Daarnaast zullen de controles op dieselfraude bij vrachtwagens worden verhoogd, want volgens Antwerps schepen van Leefmilieu Tom Meeuws (sp.a) sjoemelen veel vrachtwagenchauffeurs met hun rookgaszuivering. Een op de vijf voertuigen op de Antwerpse hoofdwegen is een vrachtwagen.

Daarnaast kunnen er bijkomende maatregelen worden genomen om de hotspots aan de tunnelmonden zo veel mogelijk te beperken. “Bijvoorbeeld het plaatsen van extra schermen of bermen om de uitstoot aan de tunnel te kanaliseren en de blootstelling van omwonenden aan hoge concentraties lokaal te beperken”, zegt Lefebvre.