Hoe reageren de inwoners van Salisbury op de zenuwgasaanval? "Ik ben niet bang"
In Salisbury is het stil op straat na de aanslag met zenuwgas op de Russische dubbelspion Skripal en zijn dochter. Maar de inwoners laten zich niet bang maken en de harde houding van May tegen Poetin krijgt steun.
"De Koude Oorlog? Die is nooit echt afgelopen maar op een andere, onzichtbare wijze doorgegaan. Dit is het bewijs." Oud-militair Ray Rodde wijst op het besneeuwde bankje waar de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Yulia twee weken geleden het bewustzijn verloren.
"Ik benijd Theresa May niet. Ze heeft al zorgen genoeg met de brexit en nu dit. Het toont aan hoe kwetsbaar we zijn. De Russen zijn tot veel meer in staat als ze willen", vervolgt Rodde, die als jonge soldaat belast was met het bewaken van Rudolf Hess in de Berlijnse Spandau-gevangenis.
Controle
Het kathedraalstadje in Zuidwest-Engeland baadt in een nawinters zonnetje. Agenten, bibberend van de kou, houden de afgezette plekken in de gaten waar het spionagedrama zich heeft afgespeeld. De garage waar de bordeauxrode BMW 3 van de Skripals geparkeerd stond, The Mill-pub aan de Avon waar de twee wat hadden gedronken, het Italiaanse Zizzi-restaurant waar ze hadden geluncht en het parkbankje waar ze het bewustzijn hebben verloren en een plaatselijke agent ze eerste hulp gaf, waarmee ook hij zich blootstelde aan het Russische zenuwgas.
Bij de moordaanslag zijn 131 burgers van Salisbury volgens de autoriteiten in aanraking gekomen met novitsjok, dat volgens minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson door het Kremlin speciaal is vervaardigd om tegenstanders uit de weg te ruimen. Van hen zijn 46 ter controle in het ziekenhuis geweest.
'Een televisiejournaliste heeft me vijf keer gevaagd of ik bang ben als jonge moeder, maar dat is niet zo'
Niet bang
Volgens Public Health England is er geen gevaar meer voor de volksgezondheid, maar getuige de rust in de stad is niet iedereen daarvan overtuigd. Sommige winkels hebben briefjes voor de ramen gehangen waarop staat dat ze gewoon open zijn.
Een enkele rugzaktoerist maakt foto's van de afgezette plekken. En maakt een praatje met de dienders.
"Ik heb niet de minste zorgen", zegt de jonge vader Danny, die met zijn piepjonge dochtertje in zijn armen rondloopt: "Voor gewone mensen is er geen echt gevaar. Het is een afrekening." Zijn vrouw Maria vindt dat de media paniek veroorzaken. "Een televisiejournaliste heeft me vijf keer gevaagd of ik bang ben als jonge moeder, maar dat is niet zo."
Dat May afgelopen zondag op bezoek is geweest waarderen ze. "Ze heeft gedaan wat ze moet doen, maar ook zij staat machteloos. Wel had ze moeten wachten met harde uitspraken totdat de internationale wapeninspecteurs het goedje hadden getest."
Maandag zijn de inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in het Verenigd Koninkrijk gearriveerd om het zenuwgas te testen in Porton Down, een militair onderzoekscentrum nabij Salisbury. Wanneer hun onderzoek uitwijst dat het inderdaad Russisch zenuwgas is, bestaat de kans dat zelfs Labour-leider Jeremy Corbyn bereid is de schuld bij de Russen te leggen. Het voorzichtige optreden van de oppositieleider heeft woede gewekt, onder meer bij de schoonvader van de plaatselijke agent die nog steeds in het ziekenhuis ligt.
Nucleaire onderzeeërs
Bij Zizzi, dat verborgen gaat achter een donkergroen doek, heeft oud-legerofficier Anthony Brown-Hovelt geen goed woord over voor Corbyn. "Ik herinner me dat de linkse oppositieleider Michael Foot vierkant achter Maggie Thatcher stond toen ze de Argentijnen de oorlog verklaarde. Landsbelang gaat voor partijpolitiek gekibbel. Van mij mag May wat nucleaire onderzeeërs de zee opsturen om de Russen te laten zien dat met ons niet valt te spotten", zegt de man onder wiens arm Red Winter rust, Dan Smiths thriller over bolsjewieken die staatsvijanden uit de weg ruimen.
Volgens Brown-Hovelt, die getrouwd is met een Russische, is het slechts gissen naar de achtergrond van de aanslag. "Niemand weet precies wat er speelt, maar je moet niet vergeten dat die Skripal veel wist over wat zijn landgenoten door de jaren heen hebben uitgespookt."
De aanslag deed me denken aan de moord op aartsbisschop Thomas Becket in de 12de eeuw. Koning Hendrik II zei toen: "Is er niemand die me kan verlossen van deze bemoeizuchtige geestelijke?" Enkele ridders begrepen de hint en trokken vanuit Normandië naar Canterbury om hem te vermoorden.
'Van mij mag May wat nucleaire onderzeeërs de zee opsturen om de Russen te laten zien dat met ons niet valt te spotten'
Verkiezingsstunt
Bij de gotische kathedraal, ooit lyrisch beschreven door Constantijn Huijgens, is het rustig.
In het café zit een oudere en eurosceptische historicus, die niet met zijn naam in de krant wil, een thriller van John le Carré te lezen, A Delicate Truth. Volgens hem was de aanslag een verkiezingsstunt van Poetin. "Hoe meer het Westen tegen hem is, des te populairder wordt hij."
Premier May heeft verbazingwekkend snel een internationale coalitie gevormd, vindt de historicus. Dat zijn land vrolijk door brexiteert maakt zijns inziens niet veel uit. "Wanneer het om onze veiligheid gaat, is de NAVO toch belangrijker dan de EU."