‘Onheilige alliantie’ van VS, Vaticaan en moslimlanden trekt bij de Verenigde Naties ten strijde tegen seksuele rechten
De ‘onheilige alliantie’ tegen seksuele rechten is weer op de been. Bij de Verenigde Naties in New York woedt al twee weken een diplomatiek gevecht rond een document over de positie van meisjes en vrouwen.
Twee wereldbeelden botsen: liberaal en conservatief. Vrijdag of zaterdag wordt duidelijk of een slottekst afgehamerd kan worden en zo ja, welke van de twee kampen aan het langste eind trekt en de toon zet voor het debat over de positie van vrouwen en meisjes binnen de Verenigde Naties.
De discussies in de Commission on the Status of Women (CSW) worden gedomineerd door de Amerikaanse delegatie. Onder president Donald Trump haalt die alles uit de kast om traditionele gezinswaarden te benadrukken en wat daaraan afbreuk doet uit de tekst te schrappen: abortus, homorechten, seks voor het huwelijk en zelfs het gebruik van voorbehoedmiddelen.
Daarbij krijgen de Amerikanen steun van moslimlanden, het Vaticaan en andere conservatieve krachten, zoals Rusland. De strijd om seksuele rechten en vrijheden vindt jaarlijks plaats in de CSW, maar dit keer gaat het er harder aan toe dan ooit. Dat komt vooral door de fanatieke inzet van de regering-Trump. Die ‘gaat er met gestrekt been in’, volgens een bron bij de CSW in New York.
Steun van Saoedi-Arabië
‘Christelijke conservatieven in de regering-Trump bouwen een wereldwijde antiabortuscoalitie’, kopte The Washington Post. Christelijk-rechts heeft zijn aandacht volgens de krant verlegd van het binnenland naar het buitenland en probeert zijn inzichten aan de rest van de wereld op te dringen met steun van landen als Saoedi-Arabië en Maleisië. Europese landen verzetten zich heftig tegen wat zij zien als ondermijning van de rechten van vrouwen.
De botsing van waarden voert terug tot de VN-bevolkingstop van 1994 in Caïro en de VN-vrouwentop het jaar daarop in Beijing. Daar werd een baanbrekend programma aangenomen voor de emancipatie van de vrouw. Zo ging seksuele en reproductieve gezondheid (alles rondom voortplanting) voortaan uit van de rechten van meisjes en vrouwen. Het Vaticaan en moslimlanden hadden het nakijken.
Sindsdien heeft dit conservatieve front voortdurend geprobeerd in VN-verband terrein te heroveren, meestal zonder succes. Als de Republikeinen aan de macht waren (onder president George Bush) voegden ook de VS zich in dit koor. De ‘onheilige alliantie’, noemt het progressieve kamp dit.
Onder president Trump wordt uit hetzelfde vaatje getapt. Twee jaar geleden al staakten de VS hun contributie aan het VN-bevolkingsfonds Unfpa. Het gat werd op initiatief van de Nederlandse minister Lilianne Ploumen gedicht door andere landen. Dit jaar hebben de Amerikanen hun pijlen gericht op de jaarlijkse vergadering van de CSW, de schatbewaarder van de erfenis van Beijing.
Soms onnavolgbaar gevecht om woorden en zinnen
Daarbij gaat het niet zozeer om concrete voorstellen, maar om taalgebruik. In de New Yorkse vergaderzaal en omringende wandelgangen woedt een voor buitenstaanders soms onnavolgbaar gevecht om woorden, uitdrukkingen en zinnen die impliciet of expliciet verwijzen naar praktijken die niet passen in het wereldbeeld van de alliantie.
Zo hebben de conservatieven de aanval ingezet op het woord ‘gender’, dat volgens hen riekt naar transgenders, lhbt’ers en andere afwijkende genderidentiteiten. Samen met Maleisië en Saoedi-Arabië maken de VS bezwaar tegen een ‘gendergevoelige’ aanpak van schending van mensenrechten. Ook een zinsnede als ‘universele toegang tot reproductieve rechten’ valt slecht – het zou kunnen verwijzen naar abortus.
Verder wordt als het aan de VS en hun bondgenoten ligt het Beijing-programma niet ‘herbevestigd’, zoals gebruikelijk, maar slechts ter kennisgeving aangenomen. ‘De positie van de Amerikanen is extreem’, zegt directeur Shannon Kowalski van de International Women’s Health Coalition, die de vergadering in New York bijwoont. ‘Hun poging bevestiging van de Beijing Verklaring te blokkeren, toont hoe ver ze bereid zijn te gaan om gendergelijkheid te ondermijnen.’
Met de ogen knipperen
Donderdagavond laat was overeenstemming bereikt over slechts circa 25 van de 150 paragrafen van het slotdocument. In voorgaande jaren ging het vlotter. Waarschijnlijk wordt pas vrijdag, en mogelijk zelfs in het weekend, duidelijk welk van de twee kampen het eerst met de ogen zal knipperen. Traditie is dat de tekst ‘met consensus’ wordt aangenomen, waarna landen per paragraaf voorbehouden kunnen aantekenen.
Een enkele keer, zoals in 2012, mislukte de CSW doordat geen overeenstemming werd bereikt. In de jaren dat Barack Obama president van de VS was, konden de conservatieve krachten meestal worden overtroefd.
Zo’n negenduizend afgevaardigden van ruim duizend ngo’s uit de hele wereld, voor het merendeel vrouwengroepen, zijn in New York om te lobby’en en een oogje in het zeil te houden. De CSW wordt geacht de uitvoering van de Beijing-agenda te bewaken.
Valerie Huber, voorstander van seksuele onthouding
De delegatie van de VS bij de vergadering van de Commission on the Status of Women (CSW) in New York wordt geleid door een geheid voorstander van ‘abstinence only’ – onthouding van seks als enige methode om ongewenste zwangerschap en geslachtsziekten te voorkomen. Valerie Huber, topambtenaar op het ministerie van Gezondheid, voert een team aan van vooral vrouwelijke onderhandelaars die hun sporen hebben verdiend in de beweging voor conservatieve gezinswaarden.
De Amerikaanse delegatie is volgens The Washington Post meer dan ooit ‘goed voorbereid, goed op de hoogte en in staat effectief te opereren’. De afgelopen maanden reisden de leden al de wereld over om hun zaak te bepleiten. Volgens critici hebben zij daarbij druk uitgeoefend op arme landen die afhankelijk zijn van Amerikaanse hulp en afspraken gemaakt met landen waar de mensenrechten worden geschonden.
Voorheen werkte Huber bij Ascend, een organisatie die seksuele onthouding van jongeren propageert. Meteen nadat ze in 2017 bij het ministerie kwam werken, probeerde ze de subsidie te schrappen van een programma ter voorkoming van tienerzwangerschappen dat ook voorbehoedmiddelen propageert. De rechter stak daar een stokje voor.
Onder Huber voeren de VS in de CSW een nog conservatiever koers dan ten tijde van president George Bush (2001-2009). Zo zetten ze de ‘ondergewaardeerde’ huisvrouw in het zonnetje. Volgens een Amerikaans tekstvoorstel genereert ‘de bijdrage van de vrouw in huis, met onbetaalde zorg en huishoudelijk werk, menselijk en sociaal kapitaal’.
