1. Vindt er momenteel een golf van herstructureringen plaats?

Dat lijkt het geval te zijn, als we naar de snelle opeenvolging van aankondigingen kijken. Haast elke dag meldt wel een bedrijf dat het van plan is jobs te schrappen. Woensdag maakte Decathlon bekend dat er in het verdeelcentrum in Willebroek 132 mensen overbodig worden. De dag ervoor zette zuivelbedrijf Milcobel 130 jobs op de helling. Vorige week waren er aankondigingen van Beaulieu (95 banen) en staalbedrijf Icopal (51 banen). Verder staan er nog 600 arbeidsplaatsen op de helling bij dienstenchequebedrijf ACC. Daarnaast is er natuurlijk nog het faillissement van busbouwer Van Hool, waar 2.500 mensen werkten. Eerder dit jaar waren er herstructureringen en de sluitingen bij chocoladefabrikant Barry Callebaut, papierproducent Sappi, tapijtenfabrikanten Balta en McThree, chemiebedrijf 3M, verpakkingsonderneming Avery Dennison en supermarktketen Match-Profi. En dan waren er ook nog de sluitingen van de Fun-, Body Shop en Esprit-winkelketens. Alles bij elkaar gaat het over duizenden bedreigde arbeidsplaatsen.

2. Zijn dat uitzonderlijke aantallen?

Uit statistieken die de federale overheid bijhoudt, blijkt dat in het eerste kwartaal 2.551 arbeidsplaatsen bedreigd werden doordat een collectief ontslag is aangevraagd. Dat cijfer lag hoger dan het kwartaalgemiddelde van vorig jaar, toen het om 1.835 arbeidsplaatsen ging. In 2022 was dat maar de helft. Het aantal jobs dat door collectieve ontslagen in gevaar komt, zit dus in stijgende lijn. Uit statistieken van het financiële informatiebureau Graydon blijkt bovendien dat in het eerste kwartaal van dit jaar maandelijks zo’n tweeduizend arbeidsplaatsen bedreigd werden door faillissementen. Ook dat cijfer ligt hoger dan vorig jaar. Het zal bovendien door het failissement van Van Hool de hoogte in gejaagd worden.

Lees ook

Lees ook

“Esprit? Dat is de kledij die je ouders voor je kochten. Niet lelijk, maar toch” 

3. Hoe erg is dat?

Dat er arbeidsplaatsen verloren gaan, is onvermijdelijk in een gezonde economie. Cijfers van de onderzoeksgroep Dynam tonen dat er elk jaar in België tussen 150.000 en 200.000 jobs verloren gaan, doordat bedrijven hun activiteiten aanpassen, inkrimpen of stopzetten. Zolang het aantal nieuw gecreëerde jobs hoger ligt, neemt de arbeidsmarkt netto in omvang toe. En dat is in België al jaren het geval.

4. Zit er een rode draad in de aankondigingen?

Wat opvalt, is dat het vooral industriële bedrijven zijn die herstructureren of over de kop gaan. In die zin is Decathlon een buitenbeentje: hier gaat het om een verdeelcentrum, een dienstenbedrijf dus. Dat de industrie de laatste tijd in de hoek zit waar de klappen vallen, is geen geheim. Hoge energiekosten, de oplopende rente en de zwakke Europese conjunctuur spelen de fabrieken parten. Tegelijk gaat het in de dienstensector wel goed. Daar is volk te kort. G4S zoekt 75 bewakingsagenten voor de luchthaven, De Lijn zoekt tientallen buschauffeurs en in de zorg staan vierduizend vacatures open.

5. Moeten we vrezen voor meer ontslagen?

“Er hangen donkere wolken boven onze industrie, ook al zijn er geen massaontslagen”, zei Yves Verschueren, de topman van chemie- en farmafederatie Essenscia, vorig week. Hij sloot tegelijk herstructureringen niet uit. Het gevoel leeft wel dat de arbeidsmarkt minder robuust is dan voorheen. Dat bleek maandag, toen de Nationale Bank bekendmaakte hoe het gesteld is met het consumentenvertrouwen. De Belgische consumenten zijn optimistisch over de economie, hun eigen financiën en hun spaarvermogen, maar veel pessimistischer over de arbeidsmarkt. Dat heeft te maken met de opeenvolging van negatieve berichten, vermoedt de bank.

6. Hoe terecht is dat pessimisme?

De arbeidsmarkt blijft sterk. Vorig jaar kwamen er in België netto 40.000 arbeidsplaatsen bij. Dat zijn er 769 per week. Dat aantal was wel wat lager dan in de voorgaande jaren. Tegelijk bleef de werkloosheid historisch laag. In Vlaanderen zit maar 3,5 procent van de beroepsbevolking zonder werk. Het aandeel niet-ingevulde jobs bedraagt in België 4,4 procent, het hoogste percentage van Europa. Tegelijk nemen de spanningen op de arbeidsmarkt wel wat af. Twee jaar geleden was 5 procent van de arbeidsplaatsen vacant. Vergeleken met een jaar voordien staan er bij de VDAB 10 procent meer werkzoekenden ingeschreven, tegenover 13,5 procent minder vacatures. Al spelen daarbij ook methodologische wijzigingen een rol.

7. Vinden de ontslagen mensen vlot ander werk?

Van de 569 werknemers die door de sluiting van de Limburgse papierfabriek Sappi hun job verloren, hebben er vier maanden later 210 een nieuwe baan gevonden. Sommigen gingen aan de slag bij andere industriële ondernemingen. Maar er waren ook carrièreswitches naar het onderwijs, woonzorgcentra of de autokeuring, zo liet VDAB Limburg maandag weten. Dat illustreert de uitdaging van de hedendaagse arbeidsmarkt: in de industrie zijn de jobs het meest bedreigd, maar de tekorten doen zich vooral voor in de dienstensector.

Lees ook

 Vijftigplussers na een faillissement: “Gelukkig zijn er bedrijven die wél blij zijn met een ervaren medewerker”