EU wil Brexit-akkoord forceren
Salzburg
De informele vergadering van de leiders donderdag in Salzburg bracht de EU27 en Groot-Brittannië geen millimeter dichter tot elkaar. ‘Ik heb niet meer vertrouwen in een goede afloop, maar ik ben ook niet minder optimistisch’, zei premier Mark Rutte na afloop van het overleg met zijn EU-collega’s. May beklaagde zich over de compromisloze opstelling van de EU. Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie verzekerde dat de noodplannen voor een harde Brexit (geen akkoord) klaarliggen. ‘Be happy. Don’t worry’, aldus Juncker.
De EU zette donderdag extra druk op May, met de oktobertop als deadline. ‘Dan moet het gebeuren’, zei Rutte. Tusk benadrukte dat hij alleen als er in oktober ‘maximale voortgang’ is bereikt, de leiders in november opnieuw naar Brussel laat komen om de laatste puntjes op een Brexit-akkoord te zetten. Lukt dat niet – Tusk sluit dat niet uit – dan verlaat Groot-Brittannië op 29 maart 2019 de EU zonder vangnet en overgangstermijn om de verwachte zware economische klappen op te vangen.
Het Chequers-voorstel van May voor een nieuwe economische relatie tussen Groot-Brittannië en de EU, werd donderdag door de 27 leiders als onvoldoende bestempeld. ‘Een gewaardeerde stap, maar dit is niet genoeg’, zei Rutte. De Franse president Emmanuel Macron zette het weg als ‘niet acceptabel’. ‘Het Chequers-plan is geen slikken of stikken voor ons’, aldus Macron. Volgens bondskanselier Merkel is er nog een hoop werk te doen.
May verdedigde haar voorstel als het enige ter tafel. Ze verweet haar collega’s geen alternatief te hebben. Tusk erkende dat ‘beide partijen’ bereid moeten zijn tot een compromis maar herhaalde de oude ‘rode lijnen’ van de EU: een nieuwe handelsrelatie met Londen mag de interne markt van de EU niet ondermijnen; respecteert de vier vrijheden (vrij verkeer mensen, goederen, geld en diensten); en verzekert adequate grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland, dat met Groot-Brittannië de EU verlaat.
toontje lager
‘Ze hebben May teruggestuurd naar Londen om haar huiswerk over te doen, zonder haar ook maar iets mee te geven als concessie’, zei een EU-ambtenaar in Salzburg. Sommige diplomaten zien hierin een strategie: de strikte EU-opstelling zou May helpen de gestaalde Brexiteers in haar Tory-partij een toontje lager te laten zingen. Begin oktober wacht May een partijcongres dat haar politieke einde kan inluiden.
Het Britse voorstel om na vertrek uit de EU toegang te houden tot de Europese markt voor goederen, zien de lidstaten als ‘krenten uit de pap vissen’. ‘Het is onwerkbaar omdat het de interne markt ondermijnt’, aldus Tusk. ‘We moeten voor de Britse markt van 65 miljoen mensen geen dingen doen die onaanvaardbare risico’s meebrengen voor de Europese markt van 420 miljoen mensen’, stelde Rutte. EU-ambtenaren toonden zich verbaasd over de scherpe woorden van Rutte, die wordt gezien als ‘vriend’ van Groot-Brittannië.
De EU eist ook waterdichte garanties van Londen over een effectieve grensbewaking tussen Noord-Ierland en Ierland. May zei in Salzburg hierover nieuwe voorstellen te presenteren. Tusk waarschuwde dat er meer nodig is dan mooie woorden. ‘Laten we er niet omheen draaien: we zitten midden in zeer moeilijke onderhandelingen. Dit is een hard spel’, aldus Tusk. <
